موسیقی را می توان بیان احساسات و اندیشه ها به وسیله صدا نامید . این بیان احساست در سراسر جهان در طول تاریخ همواره مورد توجه عامه مردم مردم قرار گرفته هر ملتی بر مبنای آنچه که میخواهد بیان کند و به نمایش بگذارد . اقدام به تولید موسیقی می کنند . در حوزه زبانی وفرهنگی مردم کرد میتوان موسیقی با اصالت کردی را که بخش زیبایی از فرهنگ این مردم است ، نام برد . در همین زبان کردی همچون گستردگی گویشی ، گستردگی و غنای زیادی در حوزه موسیقی هم میبینیم . بدیهیست که بر این غنا به وسیله هنرمندان توانمند از بین ملت کرد روز به روز افزوده میشود. یکی از محبوب ترین و خوش صدا ترین این هنرمندان مسعود عزیزی کلهر است . متولد سال ۱۳۶۴شمسی در شهر اسلام آباد غرب و ساکن همین شهر است .ایشان مبنای کار موسیقی خود را پشتیبانی از زبان کردی و به خصوص گویش کلهری گذاشته است . در همین باب فرصتی پیش آمد که با این هنرمند بر سر غنا و تاثیر زبان کردی و همچنین پیشه کاری خودش صحبت کنیم .
– عرض سلام دارم آقای عزیزی .
سلام و عرض ادب دارم خدمت تمام همزبانان کردم در سراسر دنیا . امیدوارم که شاد و سربلند باشید .
– ممنون ، در ابتدا بفرمایید که از چه سالی کار هنری خود را با چه آهنگ و آلبوم هایی شروع کردید شروع کردید ؟
اواخر دهه هفتاد شمسی بود که علاقه من به موسیقی سبب شد که به این مسیر گرایش پیدا کنم . در همان سال ها وارد انجمن ادبی که در شهر برقرار بود شدم . همین انجمن باعث آَشنایی من با نویسنده نامی و ارزشمند آقای عباس جلیلیان (آکو) شد . به توصیه آکو سعی کردیم که خلا موجود در موسیقی کوردی در حوزه گویش کلهری را کمی پر کنیم . اولین کار من آهنگی به نام ” لە قەسرەو تیەمەو ” بود . که مورد استقبال مردم هم قرار گرفت و پس از کار آلبوم ” سەروێن ” را با کمک اشعار زیبای سعید عبادتیان انجام دادم . در همین آلبوم آهنگ”دۊیەت خان کەڵهوڕ ” بسیار مورد توجه قرار گرفت . آلبوم دوم من آلبوم “شکاروان ” بود که از اشعار عزیزانی چون سعید عبادتیان ، علیرضا یعقوبی ، پرویز بنفشی ، دکتر علی صحامی در آن استفاده کردم . آخرین آلبوم من هم آلبوم ” هەلپەرکئ ” بوده که بیشتر در بین مردم با عنوان خرخال شناخته شده است .و البته چندین تک تراک و موزیک ویدیو و اجرای زنده تلویزیونی هم داشته ام .
– بله ، بفرمایید که به عنوان یک هنرمند چه کسانی را الگوی موسیقایی خود میدانید یا اصلا الگوی خاصی داشته اید ؟
همانطور میدانید یک الگوی هنری برای یک فرد می تواند عامل رشد هنر در آن فرد باشد . خواه این هنر آهنک و موسیقی باشد خواه چیز دیگری . بدیهیست که من هم در کار خود الگو هایی داشته ام ازبین افراد بنده علاقه زیادی به استاد مظهر خالقی ، استاد لر نژاد و اسماییل خان مسقطی داشتم . و ایشان را الگوی خودم میدانم . ولی بیشتر سعی دارم که ویژگی های مثبت و مورد توجه مردم در مورد هنرمندان را الگو قرار بدهم تا یک شخص خاص . در همین رابطه افرادی مثل استاد عباس جلیلیان ( آکو ) و دوست خوبم پیمان رستمی بسیار به من کمک کردند . که البته خانواده هم در حمایت از من نقش فراوانی داشته اند .
بگذارید کمی در حوزه موسیقی به طور عام در بین ملت کرد صحبت کنیم . همانطور که شما بهتر مطلع هستید . موسیقی به واقع بخشی از زندگی یک کرد بوده است این موسیقی در تمام حوزه ها کاربرد خاص خود را دارد . به عنوان یک سوال . موسیقی کردی در بین ملت کرد و البته کردان کلهر چه اهمیت دارد ؟
موسیقی در بین ملت کرد با انسان متولد شده است . ما اگر میگوییم قدمت چندین هزار ساله داریم ساز هایمان هم به مانند ساز تنبور چندین هزار سال هم پایه ملت کرد و ماد قدمت دارند . موسیقی در بخش های مختلف زندگی یک کرد جای گرفته و نمیتوان گفت موسیقی مخصوص یک یا دو رشته خاص مثل مراسمات شادی است . بگذارید کمی بحث را باز کنم مثلا در مناطق کلهر نشین ما موسیقی همراه با کار ، بازی و امور روزمره را داریم ، زمانی که کودکی متولد می شود به اصطلاح لاوه لاوه را داریم . در مراسمات عزا آوا ها و موسیقی هایی چون ساروخانی و آقامیررو و هیوا هیوا داشته ایم . هوره را به عنوان یک موسیقی اهورایی در چندین مقام داشته ایم . همین طور در گویش های دیگر هم این چنین است . برای مثال در مناطق لک نشین مور وجود دارد یا در هورامان سیاه چمانه و در گویش کورمانج هم لاوک و حیران وجود دارد . حتی آثار فولکلور به ما می گویند که موسیقی در امور روزمره مثل کار و بازی هم حضور مفید داشته است .
همانطور که میدانید زبان کردی سال های سال در کردستان ترکیه ممنوع بوده به گفته بسیاری از زبان شناسان موسیقی و آهنگ عامل مهمی در حفظ زبان کردی در این مناطق بوده است . تاثیر همین موسیقی را در منطقه خودمان در راستای حفظ زبان چه میدانید ؟
مسایل ترکیه و سوریه نشان داده که هویت یک فرد به زور از بین نمی رود . در مورد منطقه خودمان شاید اگر مقام ها و سبک هایی چون هوره وجود نمیداشت بسیاری از ادبیات شفاهی سال ها پیش از بین میرفت و امروز اثری از آن ها باقی نبود .این سرمایه که امروز حفظ شده توسط دوستان در حال تبدیل به نوشتار است . باور بفرمایید اگر مقام های یارسانی و هوره ، یا شاهنامه خوانی ، ساروخانی که مقامی برای خاک سپاری شاهان در دربارشان بوده ، گله ودر و تاج گردان و بسیاری دیگر از مقام ها و سبک ها … وجود نمیداشتند ، امروز ادبیاتی برای ارایه نداشتیم و دستمان بسیار خالی بود. بدیهیست که همین ها باعث حفظ آثار ادبی و فرهنگی که نماد هویت ما هستند شده اند .
در مورد گذشته موسیقیمان صحبت کردیم ، می خواستم بدانم آینده موسیقی را چطور میبینید ؟
ببینید آینده را خود ما رقم خواهیم زد و زیر بنای این آینده را همین امروز باید گذاشت . باید پا را جای محکمی بگذاریم . ما واقعا در حال حاظر در حوزه پاپ مسیر مشخصی نداریم . باید به کار های زیبای پاپ گذشته از امثال لر نژاد ها و پیر خدری ها و خالقی ها نگاه کنیم ، از آنها کمک بگیریم دانش و نیاز روز را به آن اضافه کنیم و الگو و نقشه راه خاصی را مشخص کنیم . طبق آن جلو برویم . تا بتوانیم جایگاه موسیقی کردی را بین مردم محکم تر کنیم . .
خب قطعا موسیقی در پاپ خلاصه نمی شود ، آینده سبک های دیگر را چطور میبینید ؟
بله ، البته پاپ بخشی وسیعی از آهنگ ها و موسیقی ما را شامل میشود اما در حوزه موسیقی سنتی بسیار خوب حرکت می کنیم یکی از دلایل این تحرک خوب هم مردمان آئین یارسان هستند . موسیقی سنتی در آئین آنان به عنوان یک بخش از مذهب شناخته می شود . ساز تنبور در آئین یارسان بسیار مقدس و قابل احترام است . و میبینیم که این اصالت دینی خود را حفظ کرده اند. و یکی از دلایل علاقه مردم به موسیقی سنتی کردی میتواند همین باشد .
به عنوان سوالی کوتاه ولی مهم که خیلی دوست داشتم از شما بپرسم ،تاثیر فارسی صحبت کردن یک پدر و مادر کرد با فرزندان چیست ؟
میدانید که هویت و زبان ما در طول تاریخ به زور تغییر نکرده . من نمیگویم کسی نباید زبان فارسی بداند . اتفاقا توصیه دارم علاوه بر زبان فارسی زبان های دیگری مثل انگلیسی و فرانسه را هم بدانند. اما من هم بچه بودم و پدر و مادر با من کردی صحبت کرده اند ، امروز فارسی را کاملا بلدم . همه این ها نشان می دهد یاد گیری زبان فارسی به عنوان زبان دوم کار ساده ای خواهد بود . ولی این که برای آینده آن فرزند تصمیم بگیریم توهین به شعور آن فرزند است . شاید آن فرزند بعدا بسیار ناسیونالیست تر از ما از آب دربیاید و ما نباید برای فرهنگش تصمیم بگیریم . چون ممکن است خودش بزرگ شود بهتر درک کند که چه چیزی برایش بهتر است . و این حتی توهین به چند هزار سال تاریخ خودمان هم هست . یعنی ما تاریخ بلند بالای خودمان را ناکامل و تاریخ دیگران را بهتر از خودمان میدانیم . و این شاید یک خیانت به به آن فرزند باشد .
آقای عزیزی برگردیم به کار های خودتان . در آینده کاری خودتان چه طور است و چه کارهایی در دست ساخت دارید ؟
کار کردن در این حوزه سخت است و نیاز به انواع حمایت ها دارد . متاسفانه اکثر حمایت هایی که میشود زبانی هستند و در عمل نیست . از نظر مالی جمع کردن یک آلبوم نیازمند صرف هزینه و زمان زیادیست ، همین ها باعث شده که ما رو به تک تراک بیاوریم . در کار های خودم قصد دارم فرهنگ دوازده هزار ساله خودمان را در دنیای امروز همه به تناسب زمان جلو ببرم . یک کار روی پوشش اصیل کردی و فرهنگی لباس های کردی و چند ویدیو کلیپ در دست ساخت دارم .
در گویش های دیگر زبان کردی هم فعالیت خواهید کرد ؟
من خودم را به عنوان یک کرد میشناسم و تمام گویش ها برایم عزیز است . در گذشته کارهایی به گویش های دیگر داشته ام که در آینده هم قطعا بیشتر کار خواهم کرد . من دوست دارم به عنوان یک خواننده ملی کرد از مردم کلهر باشم تا اینکه بگویند مسعود عزیزی یک خواننده کلهر است . نه بخاطر خودم بلکه به این دلیل که قدرت گویش و ادبیات کلهری از اسدآباد گرفته تا مندلی و خانقین و لکستان را به تمام گویشوران به زبان کردی برسانم .
ما شاعران توانمندی چون سعید عبادتیان علی صحامی ، پرویز بنفشی ، علیرضا یعقوبی ، علی الفتی و شاعران دیگر ، در بین اشعار این شاعران چه اشعار و چه سبکی بیشتر معیار انتخاب اشعار شماست ؟
مطمعنا شعر هر شاعری رنگ و بوی خاص خود را دارد . شعر این دوستان با احساسات من هماهنگی داشته اند . هر شاعری در سبک خود قطعا توانایی خاصی دارد ، مثلا شعر دکتر صحامی از نظر فن شعر فوق العادست . شعر پرویز بنفشی زیبای خاصی دارد به شکلی که با شعری کوتاه پیام خود را به زیبایی میرساند . اشعار سعید عبادتیان با روح شما بازی می کند . شعر عبادتیان باعث حرکت جز جز بدن به سمت مضمون شعر می شود .خیلی مقایسه این شاعران با هم کار درستی نیست چون هر کدام سبک خاص خود را دارند .
بین آهنگ های خودتان چه آهنگی بین مردم معروف تر و چه آهنگی برای خودتان جذاب تر است ؟
هر وقت مردم اسمی از آهنگ های من می آورند ، این برای من امیدی برای کار بیشتر در آینده برای تلاش بیشتر است . آهنگ هایی مثل “خانم باڵا بەرز ” بخشی از شعرش از آقای الفتی بود ، “دۊیەت خان کەڵهوڕ” از شعر سعید عبادتیان ، “له قەسرەو تیەمەو ” آهنگ لیلی با شعر سعید عبادتیان آهنگ “دەس بگرن “با شعر سعید عبادتیان . و آهنگ” کووچ ” بازهم از سعید عبادتیان ، به واقع اغلب کار های من با سعید عبادتیان کار های موفقی بوده اند . انشالله در آینده هم با اشعار آقای عبادتیان کار های بیشتری انجام خواهیم داد .
و به عنوان صحبت آخر ؟
خدمت تمام برادران و خواهران عزیز عرض کنم که زبان و هویتمان الان به ما نیاز دارد ، آیندەگان قطعا از ما خواهند پرسید که برای فرهنگمان چه کار کرده اید . فرزندانمان را از زبان مادریمان محروم نکنیم . تجربه چندین ساله خودمان را در اختیار فرزندانمان بگذاریم .
