مەتەڵ
مهڵگ جهمشێر – بەش یەکم – کووکردنەوە : سەجاد جەهانفەرد ( ژیار )

ڕووژێ بـۊ ڕووژگارێ بـۊ، وێرانیێگ بـۊ، ئاوهدانیێگ بــۊ. له ناو ئهو ئاوهدانییه کوڕێگ بـۊ ناوێ مهڵگ جهمشێر بـۊ: مهڵگ جهمشێر کوڕ کهیوانووێگ بـۊ له دار دنیا ئهسپێگ داشت.
. ههر ڕووژ کارێ بـۊده نهچیر کردن. هەناێ چێیه کۊیەو ئێواران وه لهش ئاسگێگهو ههوگلێیهو بـۊ. یەێ شهوهکیان زۊ هێماێ خوهر نهڵاتـۊد، گورجهو بـۊ، زین یاوگەێ کرد و چێ ئڕاى کـۊیه. بـۊیه دهم نیمهڕوو چهوێ کهفت له ماڵێ لهێ کهشه ک له هاماچ ئاوای نهۊ، خاس گووش تێژهو کرد، دی کهسێگ له ناوێ نییه. چێیهو ناو ماڵ دی ههفت خهزگان غهزا ها وه بان ههفت کووانگهو، سهیرێگ کرده ئێ لا ئهو لاێ خوهیا، هیچ ئاوهیشتەێ پهڕ نێیا. دهرێیان کردهو، له ههر خهزگان قهێر فرەیگ خوارد و وهت: من تا دپیهکهو نهکهم بزانم ئێ مهڵوهنه ماڵ کییه، وهڕیهو نیهچم. یاوهگه له مکۊیەیگ هشار کرد و خوهێ له کوڵهسـۊکێ قایم بـۊ. فەره چهوهڕێ وسا وڵام کهسێگ نهۊ. بۊیه ههن ههن ئێواره ههفت نهڕه دێو له بانا نهمیان و هاتنهو ئڕا ئێ ماڵه ک مهڵگ داوڕۊدەێ ، نزیک ماڵ کردن، نهڵهته کیشان و هاوار کردن: بوو بنیایهم تێ له شار خوهم تێ.
یه وهتن و دهبزهن دهبزهن هاتنه ماڵهو، هناێ هاتنهو ناو، چهوێیان کهفت له مهڵگ و ههڵاماتێ هاوردن. مهڵگ تماشایان کرد، دی نه یه ئاوێگ نییه له وهرێ ئاویاری بکهێ، نهمیا ئهو تفهنگهگه ئڕاییان. نهڕهدێوهیل، تا چهوێیان کهفته تفهنگ، دو پا داشتن دو پاێ تر قهرت کردن و وهرهو سهر کۊیە نانه دهوا. وڵام مهڵگ ئهمان وه پێیان نێیا، نیشتهو سهر دهس ئڕایان و شهشه لێیان کوشت، وڵام یهکێگه لێیان له دهسێ دهڕچێ و له ماڵ دۊرهو کهفت. مهڵگ دوواره نیشتهو سهر دهس ئڕاێ له دۊایا دا له قولێ، قولێ بڕییهو و له چهو ئاوا بـۊ.
ئێرنگه خوهر نیشتـۊد و دلیمازان بـۊ. مهڵگ وه میهنگ و وڵهکهت له کـۊیهیا نهمیا تا هاتهو وه ماڵ. بـۊیه دو کوت شهوار وه داڵگێ وهت: داڵگه ماڵێگ له کۊیە دیمهسهو گهنجێگه. بهو تا بچیم لهوره سکوونهت باریمن. شهوهکی له خهو ههڵسان جهم و جوور کردن و چێن ئڕا کۊیە.
هناێ ڕهسینه ماڵ مهڵگ وه داڵگ وهت: ت له ماڵ بووسیه تا م بچم ئڕا نهچیر. مهڵگ کهفته ڕێیا، لهێ ئانیشه کهس له لاێ داڵگ نهۊ، نهڕهدێو ک قولێ بڕیاۊدهو وه شهل و شهکهت وهو قول زامدارێیهو هات ئڕا ماڵ، ئێرنگه لهی ئانیشه مهڵگ جهمشێر ها وه کۊیەوه. نهڕهدێو هاتهو ناو دی ژنێگ ها له ناو ماڵهگهیان. ژن تا گهر چهوێ کهفت له نهڕه دێو سییهن کرد و وهت: ت کیی؟! لهێره چوەکهید؟!!
دێو وهت: ئێ ماڵه گ تو هایده ناوێ یه ماڵ منه. م بایهس بـۊشم تو له ناو ماڵهگهێ من چوە کهید؟!…
دێو وه ههر لهونێ گ بـۊ ئهول کهیوانووا سا داخس و دهسی داو پێ.
کهیوانوو وهت: ئهرێ نهڕهدێو، ئێواره مهڵگ باێدنهو چوە بـۊشیمه پێ؟
دێو قهێر فەرەیگ فکرهو کرد، قازمه و بێڵێ هاورد و وه هاوکاری کهیوانووا چاڵ قـۊلێ له ناو ماڵ کهنی. ئێواره گ مهڵگ هاتهو، دێو چێیه ناو چاڵهگهو و کهیوانوو وهڕێگ کیشا وه ملیا. ههفتهێ ویهرد. ژن چـۊنهو خێ داۊده دێو، له گیان کوڕ بێزار بـۊ. تاگهر کاشی وه جیێگ ڕهسی، وه دێو وهت: چوەیل مهڵگا بکهیمن؟ ئێ جووره دهفنمان نیهودن؟
دێو وهت: کهلد نهود، ئێواره ک هاتهو وه پێ بـۊش بچوو سێف خونسار ئڕام بار، دیتر نیهتیدهو، چـۊن ک ڕێ دۊر و دریژێگه لهو لایا وه ساق و سڵامهت نیهتیدنهو.
هناێ ئێواره مهڵگ هاتهو وه ماڵ، دی داڵگ وهر دهمهو خوار کهفتێیه.
مهڵگ جهمشێر وهت: داڵگه چوەده پهکهری؟!!
داڵگ وهت: ڕووڵه سێف خونسار کهفتێیهسه خهێاڵم، بایس له ههر کوو بـۊیه ئڕام باری.
مهڵگ جهمشێر وهت: بان چهو ت داواێ گیان بکه، سێف خونسار چووەێگه، له ژێر زهۊ بوو له بان ئاسمان ئڕاد گیر تیهرم. مهڵگ گوڵسوو ههڵسا، جلوهڕ ئهسپ کرد و چێیه تڵهو باخێ ک سێف خونسار داشتوودن. قهێر فەرهێ ڕێ کرد تا ڕهسیه سهر یاڵێگ، چاتووڵێگ وه سهرێهو بـۊ. له ئهسپهگه پاپیا بـۊ و چێیهو ناو، دی سهیدێگه وه تهنیا دانیشتگهو پساخهریک کڵام خوهنینه. چێیهو ناو و سڵامێ کرد.
سهید وهت: ئهلهیک سڵام! ڕێوار ئووغره ؟
مهڵگ وهت: ولا ڕاسێ بتوای داڵگێ دێرم پهڵپ سێف خونسار گرتێیه، نیهزانم له کوو ئڕاێ بارم.
سهید وهت: سێف خوانسار هاوردن، کار یهێ جار سهختێگه، ئێرنگهیش ئهگهر بهرجد ها وه دهسدهو ڕێ و بانێ نهمه نوواد. ئهگهر ئێ کارهیله ک ئڕاد ئـۊشم درس وه پهرتخ برهسنی، خوو تـۊیهنید سێف خونسار باری، وڵام ئهگهر له لێیان سهرپێچی بکهی بـۊده قاتڵ گیان خوهد. ئیتر خوهد زانی
مهڵگ جهمشێر وهت: بـۊش بزانم چوە بکهم، چوه له گیان خوهم خاستره.
سهید وهت: لهى لایا چید ڕهسیده لێو کیهنیێگ، چرک و زۊخه له لێ خوهید، نووڕ نهکهید، وڵام بـۊش خودایا کوروو کوروو شوکرت، لهوه ڕهێ بـۊد، ڕهسیدنه لاێ خهرێگ و گهماڵێگ، تـۊره و کهیێگ ها وه سهر گهماڵهگهو، سقانیش ها له وهر خهرهگهوه، ت ئاڵشتێیان کهید و لهوره ڕهێ بـۊد دهیشتێگه گشت پهێکوڵه ئهر پهێکوڵ دا له ژێر پات، بـۊش خودایا شوکارانهم پید بوو ئڕا ئێ فهرشده. هه گ لهوره ڕهێ بـۊد ڕهسیده باخێگ له وهیشت سێف سهر چهمانگه، هناێ خوازی لێیان بووڕیدهو، دهسه میوهگانێیهو نەیدن، وه چوو دریژێ ههگووهگهد پڕ کهید، ههگ لهولایا قهڵتیایدهو دهس بهید یهکێگ له سێفهگان وه دهس بڕیدهو وبـۊش(گووشت له چوو برد!).
مهڵگ شهو له لاێ سهید داکاسیا و خهفت، بـۊیه شهوهکی ڕێ و بان خوەێ گرتهوهر و چێ. چهن مانگ له ڕێ بـۊ تا وه ئامانجێ ڕهسی. هناێ ڕهسیه ئهو شوونه، گشت کارهیل ئهنجام دا و ئاخرین سێف وه دهس بڕییهو و له باخ هاتهو دهیشت و وهت: گووشت له چوو برد!
باخهوان دیەێ، پاشێ له پێشێ ڕهێ بـۊ، هاوار کرد: پهێکوڵ ئڕام بگرەێ.
پهێکوڵ وه بزهخهنگێگهوه وهت: ئاخر م چـۊ گرمهێ! ههناێ ت وهتید وریسکه بهێده ناود، وڵام مهڵگ جهمشێر شوکر خودا هاورده جی، ئێرنگه چـۊن گرمهێ!
باخهوان وهت: گهماڵ، ت بگرەێ. ” کوتایی بەش یەکم “