تاثیر آموزش به زبان فارسی برمشکلات تحصیلی – بخش دوم ( پایانی )

بخش دوم ( پایانی ) 

برای خواندن بخش اول کلیک کنید 

تاثیر آموزش به زبان فارسی برمشکلات تحصیلی( آموزشی،عاطفی،هویتیومرگزبانی)دانشآموزاندوزبانهابتداییازدیدگاهدانشجویانکردزبان

 نویسندگان:

۱-      دکتر عباس شکاری – ۲-لیلا گوهری – ۳-حسن رستمی

۳-۱) نوع تحقیق      

پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کاربردی است . بعلاوه با توجه به اینکه در پژوهش حاضر از ابزار پرسشنامه استفاده شده تحقیق از نوع کمی است .

۳-۲) روش تحقیق

 روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد . توصیفی از آن جهت که هدف پژوهش های توصیفی مشخص کردن وضع کنونی پدیده ها ، شرایط ، فعالیت ها ، نگرش های حاکم و توصیف دقیق فعالیت ها ، اشیاء ، فرایندها و اشخاص است . و پیمایشی از این جهت که در عرصه تعلیم و تربیت از این پژوهش ها برای مطالعه شرایط موجود در ارتباط با نیازهای آموزشی و حل مشکلات آموزشی استفاده می شود .

  ۳ -۳) جامعه آماری    

در این پژوهش جامعه آماری شامل  کلیه دانشجویان کرد زبان دانشگاه ایلام می باشد که  تعداد  ۴۷۰۰ نفر دانشجو در سال ۱۳۸۸-۱۳۸۷ می باشد .

و روش نمونه گیری

[۱]۳-۴) حجم نمونه

 در این تحقیق نمونه مورد بررسی۳۰۰ نفر از دانشجویان کرد زبان دانشگاه ایلام می باشدکه به روش نمونه گیری تصادفی ساده بر اساس جدول مورگان و جرسی (۱۹۷۰) انتخاب شده اند .

     ۳-۵) ابزارتحقیق                       

در انجام این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته جهتگرد آوری داده ها  استفاده شده است . برای ساخت این پرسش نامه ابتدا محقق نظر ۱۰ تن از معلمان ابتدایی مناطق کرد زبان را جویا شده است . سپس با نظر خواهی چند نفر از متخصصان و اساتید تعلیم و تربیت به تنظیم آن پرداخته است . این پرسشنامه دارای ۴ بعد (آموزشی ، عاطفی ، هویتی و مرگ زبانی ) و۴۲ سوال است . همان طور که قبلأگفته شد این پژوهش شامل یک فرضیه کلی و چهار فرضیه جزیی است .

سؤالات مندرج در پرسشنامه با توجه به اهداف  تحقیق به شرح زیر تنظیم شده است :

 ۱ – سؤالات مربوط به  مسائل آموزشی

 ۲- سؤالات مربوط به مسائل عاطفی

 ۳ – سؤالات مربوط به مسائل هویتی

  ۴- سؤالات مربوط به مرگ زبانی

جدول (۳-۱) مربوط به ابعاد گوناگون پرسشنامه و تعداد سوالات مربوط به آنها

شماره سوالات پرسشنامه	تعداد گویه ها	مؤلفه ها	عناوین مؤلفه های اساسی پژوهش
۹-۱	۹	۱	بعد مسائل آموزشی
۱۹-۱۰	۱۰	۲	بعد مسائل عاطفی
۲۹-۲۰	۱۰	۳	بعد مسائل هویتی
۴۲- ۳۰	۱۱	۴	بعد مسائل مرگ زبانی

روایی و پایایی پرسشنامه

در این پژوهش برای تعیین روایی محتوایی پرسشنامه ابتدا محقق نظر ۱۰ تن از معلمان ابتدایی مناطق کرد زبان را جویا شده است و نیز از نظرات و راهنمایی های اساتید راهنما و نیز متخصصان و کارشناسان در این زمینه استفاده شده است .

برای بررسی پایایی، پرسشنامه ساخته شده به صورت آزمایشی به ۶۱ نفر از دانشجویان داده شد سپس از طریق نرم افزار اس پی اس اس ، آلفای کرونباخ آن محاسبه و ضریب آلفا ۹۵% به دست آمد.

۳-۷) روش های تجزیه و تحلیل داده ها

از آنجا که نتایج این تحقیق بر گرفته و حاصل داده های کمی بوده ، روش تجزیه و تحلیل نیز کمی بوده است. در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس استفاده شده است و داده های تحقیق در دو سطح ، گرد آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند . که هم از آمار توصیفی و هم استنباطی استفاده به عمل آمده است .

*در سطح توصیفی: از جدول فراوانی، میانگین، درصد و نمودار جهت توصیف تصویری داده ها استفاده شده است.

*در سطح استنباطی: از آزمون ناپارا متریک خی دو جهت تجزیه و تحلیل فرضیه ها استفاده شده است.

۴-۱) یافته های توصیفی و استنباطی مربوط به فرضیه ها

جدول(۴-۱)تجزیه و تحلیل سوال های ۱ تا ۹

جدول(۴-۲) تجزیه و تحلیل سوال های ۱۰ تا ۱۹

جدول(۴-۳)تجزیه و تحلیل سوال های ۲۰ تا ۲۹

 جدول(۴-۴)تجزیه و تحلیل سوال های ۳۰ تا ۳۹

۵ -۱) نتیجه گیری و بحث

برای اجرای این پژوهش ۳۰۰ نفر از دانشجویان دانشگاه ایلام به عنوان نمونه آماری به روش نمونه گیری تصادفی ساده بر اساس جدول مورگان و جرسی (۱۹۷۰) انتخاب شدند . به هر کدام از این دانشجویان یک پرسشنامه داده شد که ۵ گزینه از خیلی زیاد تا خیلی کم را شامل می شد . یافته های پژوهش نشان داد که آموزش به زبان غیر مادری می تواند بر دانش آموزان دو زبانه تاثیرات سوء داشته باشد . با توجه به اینکه فرضیه های این پژوهش شامل یک فرضیه کلی و چهار فرضیه جزیی است همه فرضیه ها با سطح اطمینان بالا ۹۵ % تایید شدند . در نتیجه فرضیه کلی نیز با سطح اطمینان ۹۵ % تایید شد .لازم به ذکر است ابتدا نتیجه ۴ فرضیه جزئی بیان می شود سپس نتیجه  فرضیه اصلی با توجه به نتایج فرضیه های فرعی بیان می شود .در این تحقیق بررسی مسائل دوزبانگی تحصیلی دانش آموزان دوزبانه از دیدگاه دانشجویان کرد زبان دانشگاه ایلام در سال تحصیلی ۸۷ –۸۸  انجام گرفت که نتایج زیر به دست آمد :

 نتایج فرضیه ها

الف ) فرضیه اول :  آموزش به زبان غیر مادری(فارسی) به دانش آموزان دوزبانه(کرد زبان) با مسائل آموزشی آنان رابطه معنی دار دارد .

 سوال های ۱ تا ۱۰ پرسشنامه به بررسی فرضیه اول تحقیق می پردازد . این سوال ها رابطه بین آموزش به زبان غیر مادری را با مسائل آموزشی دانش آموزان دوزبانه تحلیل می کند.

همانطور که جداول مربوط به سوال های نه گانه مربوط به فرضیه اول در قسمت یافته های استنباطی نشان می دهند چون در تمامی سوال ها مقدار x^۲ (خی دو) بیان شده و درجه آزادی مشخص شدهو چون p<0.05 است بنابراین می توان گفت که آموزش به زبان غیرمادری برمسائل آموزشی دانش آموزان دو زبانه تاثیر دارد و بدین ترتیب فرضیه اول در سطح اطمینان ۹۵/۰ تائید می گردد.

ب ) فرضیه دوم : آموزش به زبان غیرمادری (فارسی) به دانش آموزان دو زبانه (کردزبان) با مسائل عاطفی آنها رابطه معنا دار دارد.

سوال های ۱۰ تا ۲۰ پرسشنامه به بررسی فرضیه دوم تحقیق می پردازد . این سوال ها رابطه بین آموزش به زبان غیرمادری را با مسائل عاطفی دانش آموزان تحلیل می کند .

همانطور که جداول مربوط به سوال های ده گانه مربوط به فرضیه دوم در قسمت یافته های استنباطی نشان می دهند ، چون در تمامی سوال ها مقدار x^۲ (خی )دو بیان شده و درجه آزادی مشخص شده  و چون p<0.05 است بنابراین می توان گفت که آموزش به زبان غیر مادری به دانش آموزان دو زبانه بر مسائل عاطفی آنها تاثیر دارد . بدین ترتیب فرضیه دوم در سطح اطمینان ۹۵% تایید می گردد .

ج ) فرضیه سوم : آموزش به زبان غیر مادری (فارسی) به دانش آموزان دوزبانه (کردزبان) با  مسائل هویتی آنان رابطه معنا دار دارد .

سوال های ۲۰ تا۳۰ پرسشنامه به بررسی فرضیه سوم تحقیق می پردازد . این سوال ها رابطه بین آموزش به زبان غیر مادری را با مسائل هویتی دانش آموزان تحلیل می کند .

همان طور که نتایج جداول و نمودارهای مربوط به فرضیه سوم نشان می دهد ، چون در تمامی سوال ها مقدار x^۲ بیان شده و درجه آزادی برابر با ۴، و چون در همه سئوال های مربوط به فرضیه سوم p<0/05 است ، بنابراین می توان نتیجه گرفت که در سطح اطمینان ۹۹۹% فرضیه سوم تحقیق که می گوید آموزش به زبان غیر مادری به دانش آموزان دو زبانه (کرد زبان) با مسائل هویتی آنان رابطه معنا دار دارد تائید می گردد .

د ) فرضیه چهارم : آموزش به زبان غیر مادری (فارسی) به دانش آموزان دوزبانه (کردزبان) با مرگ زبانی و از بین رفتن تدریجی زبان مادری آنان رابطه معنادار دارد .

سئوال های ۳۰ تا۴۲پرسشنامه به بررسی فرضیه چهارم تحقیق می پردازد .

همان طور که نتایج جداول و نمودارهای مربوط به فرضیه چهارم نشان می دهد ، چون در تمامی سوالات مقدار x^۲ مشخص شده و درجه آزادی برابر با ۴ ، چون در همه سوال های مربوط به فرضیه چهارم p<0/05 است بنابراین می توان نتیجه گرفت که در سطح اطمینان ۹۵۵% فرضیه چهارم تحقیق که می گوید آموزش به زبان غیرمادری (فارسی) به دانش آموزان دو زبانه (کرد زبان) با مرگ زبانی و از بین رفتن تدریجی زبان مادری آنان رابطه معنادار دارد تائید می گردد .

نتیجه فرضیه اصلی : آموزش به زبان غیر مادری (فارسی)  به دانش آموزان دو زبانه ( کرد زبان ) با مسائل تحصیلی آنان رابطه معنا دار دارد .

همان طور که گفته شد فرضیه اصلی این تحقیق خود شامل ۴ قسمت است (مسائل آموزشی ، عاطفی ، هویتی و مرگ زبانی) که همان فرضیه های فرعی هستند .  چون ۴ فرضیه فرعی با سطح  اطمینان ۹۵% تایید شده اند، پس فرضیه اصلی نیز با سطح اطمینان ۹۵% تایید می شود . نتایج این پژوهش با نتایج تحقیقات مدرس (۱۳۷۱) ، کمالی (۱۳۷۸) ، هوسپیان (۱۳۷۸) ، ، پژوهش سنگ بری (۱۳۷۳)، خوش روش (۱۳۷۵) ، نوریه (۱۳۷۱)، اصل فتاحی(۱۳۷۲) ، مهرجو (۱۳۷۱) ، دیناروند (۱۳۷۵) ، براهنی (۱۳۷۱)، محمدی(۱۳۷۸ ) ، حسینی( ۱۳۷۱)  و کامرانی (۱۳۷۴) از آن جهت هم خوانی دارد که همگی آنها آموزش به زبان غیر مادری را در مشکلات آموزشی دانش آموزان دو زبانه موثر می دانند . اما در این پژوهش ها ، بیشتر مسائل آموزشی مد نظر بوده و به مسائل عاطفی ، هویتی و مرگ زبانی پرداخته نشده است . در ضمن راه کارهای اکثریت آنها برای این مسئله هیچ گاه آموزش به زبان مادری نبوده و کمتر پژوهش گری این به این مهم پرداخته . در واقع اگر هم عده کمی از محققین به آموزش و پرورش دو زبانه اشاره کرده اند دلیلش را ندانستن زبان فارسی می دانند . اما محققین این تحقیق معتقدند حتی اگر همه دانش آموزان دوزبانه به زبان فارسی مسلط باشند باز هم آموزش به زبان مادری ضروری است چون در غیر این صورت ابتدایی ترین حق او را، یعنی زبانش را از او دریغ کرده ایم .

    به طور کلی این پژوهش در مقایسه با سایر پژوهش های انجام شده در ایران در زمینه دو زبانگی تا حدودی متفاوت است . زیرا در سایر تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده به طور مستقیم به مساله آموزش به زبان مادری پرداخته نشده و راه حل های مناسبی برای آن در نظر گرفته نشده است . وفقط به داشتن دوره ای به نام پیش دبستانی اکتفا شده است که کار آیی زیادی ندارد . در واقع پیش دبستانی ممکن است تا حدودی از مشکلات آموزشی دانش آموزان در بدو ورود به مدرسه بکاهد اما مسائل عاطفی ، هویتی و مرگ زبانی دانش آموز را حاد تر می کند . به طور کلی مسائل آموزش به زبان غیر مادری دو دسته اند : مسائل آشکار آن که از روی نمرات پایین دانش آموزان دوزبانه می توان به آن پی برد مثل مسائل آموزشی . دسته دیگر مسائل پنهان آموزش به زبان غیر مادری است که همچنان از نظرها دور مانده وکمتر به آن پرداخته شده است مثل مسائل عاطفی ، هویتی و از همه مهم تر پدیده مرگ زبانی است که در این پایان نامه سعی شده به این مسائل نیز پرداخته شود .گاهأ اشاراتی در مورد پرداختن به زبان های بومی در کنار زبان رسمی نیز می شود اما پر واضح است که این راه ها فقط پاک کردن صورت مساله است . تا یک زبان رسمأ در آموزش و پرورش هر کشوری مورد استفاده قرار نگیرد امکان مرگ آن زبان وجود دارد . و تنها راه حل آن است که به عنوان زبان آموزشی دانش آموز مورد استفاده قرار گیرد . صاحبان این فن (زبان شناسان) بهتر به این نکته آگاهی دارند ؛ شاید به همین دلیل است که یکی از دغدغه های اصلی آنها پدیده مرگ زبان ها است . به هر صورت نتایجی که از این پژوهش حاصل شد نشان از وجود مسائل مختلف در مورد دانش آموزان دو زبانه دارد که هر چه سریع تر دست اندر کاران آموزش و پرورش باید در این زمینه اقدام کنند.                                                                                                                               

همان طور که دیدیم همه فرضیه ها با در صد بالایی تایید شدند ، یعنی اکثردانشجویان کرد زبانی که در مدرسه به زبان غیر مادری آموزش دیده بودند از آن به عنوان تجربه ای تلخ یاد کرده اند .از نکات مورد توجه محققین در این مقاله این است که مبحث دو زبانگی در ایران و کلأ در کشورهای آسیایی با کشورهای غربی تا حدود زیادی متفاوت است . در کشور های اروپایی و آمریکایی تنوع زبانی ، فرهنگی ، و نژادی معمولأ از پی آمدهای جا به جایی جمعیت یعنی مهاجرت است . این پدیده در ایران بسیار عمیق تر است ، چون دو زبانه های ایران به علت مهاجرت و پدیده های این چنینی دوزبانه نشده اند بلکه ایران سرزمین آبا و اجدادی آنها بوده و هست .

همان همانطوریکه در جهان هیچ زبانی مقدس نیست هیچ زبانی هم از زبانی دیگر بهتر و برتر نیست . زمانی که به دلایل واهی فقط یک زبان را در نظام آموزشی به کار می گیرند در واقع خود ، تیشه به ریشه ملت خود می زنند چون بی زبانی دقیقآ مساوی است با بی هویتی . زبان فارسی هر قدر هم که شیرین باشد برای صاحبان این زبان شیرین است ، نه برای همه انسان هایی که در محدوده جغرافیایی ایران زندگی می کنند . همان طور که می دانیم ایران کشوری است با تنوع قومی و زبانی بسیار غنی که می تواند مایه فخر و مباهات ایرانی ها باشد و آرزوی هر ملتی است که از چنین تنوع زیبایی بهره مند باشد اما متأسفانه در کشور ایران به دلایل سیاسی و امنیتی و با عناوین پوچ تجزیه طلبی و استقلال طلبی همواره با این پدیده زیبا، بسیار ناشیانه برخورد شده و این پیشینه عظیم تمدن، مورد کم لطفی قرار گرفته است .   محققین این مقاله چون خود عضو یکی از جوامع دوزبانه ایران ؛ یعنی کرد زبان ها  هستند و از نزدیک با مشکلات این قشر جامعه آشنا هستند و تجربه تلخ تحصیل به زبان غیر مادری را دارند بر آن شدند تا واقعیات تلخ حاکم بر جامعه دو زبانه خویش را در نظر بگیرند و زیاد به مسایل دوزبانگی کشورهای دیگر نپردازند . چون همان گونه که گفته شد دو زبانگی در همه کشورها از یک جنس نیست و بسیار با هم متفاوت است . ضمن این که از بسیاری تجارب آنها مثل آموزش و پرورش دوزبانه بهره برده است . متاسفانه وضعیت زبان های دو زبانه ها مخصوصأ کرد زبان ها ، در ایران بسیار وخیم است و در آستانه نابودی قرار دارد . و اگر وضعیت به همین منوال باشد در آینده ای نه چندان دور آرزوهای رضا خانی که همان تک زبانه شدن کل ایران بود تحقق پیدا خواهد کرد و شاهد مرگ وحشت ناک زبان های اصیل ایرانی خواهیم بود . زبان هایی که به ا ندازه کل تاریخ بشریت قدمت دارند.

  از موارد دیگر برخورد صدا و سیمای ایران با اقوام ، فرهنگ ها و زبان های آنهاست، که عملکردی تاسف برانگیز داشته است و هیچ اقدام قابل توجهی صورت نداده است. شبکه های استانی که متعلق به مردم همان استان است، به جای پخش برنامه هایی که بتواند زبان و فرهنگ مردم آن استان را حفظ کند و زنده نگه دارد نا کار آمد عمل می کند و بیشتر برنامه هایش چه به لحاظ فرهنگی و چه به لحاظ زبانی فارسی است . به نظر نگارنده و اکثریت قریب به اتفاق علمای علم تعلیم و تربیت ، تنها راه جلو گیری از این فاجعه هولناک فرهنگی ، فقط و فقط تحصیل دانش آموزان دوزبانه به زبان مادری خود مخصوصأ در دوران ابتدایی است.

هم اکنون در جوامع دو زبانه ایران پدیده های جدیدی سر بر آورده . همان گونه که می دانیم مادر و زبان مادری پیوندی نا گسستنی با هم دارند، به همین جهت است که در همه فرهنگ ها به طور عام از زبان بومی و ملی و محلی به عنوان زبان مادری صحبت می کنند . اما جایی که خود آن مادر به سبب بازی اکثریت – اقلیت و تحکم دولت ملی در حیات اجتماعی گروه های مختلف جامعه کشوری از تکلم به زبان مادری خود عاجز مانده است ، قهرأ قادر به القای آن یک حرف و دو حرف بر زبان طفل خود نخواهد بود . یعنی آن مادر با پناه آوردن به زبان تحمیلی آلت دست دولت ملی قرار می گیرد و دانسته – ولی ناخواسته و نا چار  –  هویت خود و فرزند خود را متلاشی می کند . کودکی که به صرف دانستن زبان ملی به راحتی از زبان مادری خود محروم می شود به زودی وارد دوره نوجوانی می شود و درد بنیان کن بی هویتی گریبانش را خواهد گرفت . به زبانی ساده بازی های زجر آور اکثریت – اقلیت ، لباسی را به او می پوشانند که مال او نیست، آن را نمی شناسد و با آن رابطه برقرار نمی کند.

یکی از دل خراش ترین پدیده هایی که بنده به عنوان  یک کرد زبان در مناطق کرد نشین به وضوح مشاهده کرده ام تکلم مادران کرد زبان با کودکان شان به زبان غیر مادری ، یعنی زبان فارسی  است . در مناطق دو زبانه مخصوصأ در مناطق کرد نشین این گونه فرهنگ سازی شده که کسی که به زبان فارسی تکلم کند ، با فرهنگ تر (با کلاس تر) از کسی است که به زبان مادری خود تکلم می کند . مادران نیز برای عقب نماندن از قافله با فرهنگ ها ، شتا بان به دامان زبان غیر مادری خود پناه می برند،  قافل از اینکه هویت خود و فرزندانشان را به باد می دهند . اکنون دیگر کار به جایی رسیده که مادران کرد زبان ، فارسی صحبت کردن با فرزندان خود را مایه فخر و مباهات خود می دانند . و به سختی می توان مادری را یافت که برای فرزندش مادری کند و به زبان مادریش با او تکلم کند . این مادران به خیال خود به بچه هایشان خدمت می کنند قافل از اینکه بارز ترین و ابتدایی ترین حق او را یعنی زبانش را از او دریغ می کنند . دلخراش ترین خاطره من دیدن کودکانی است که در کوچه و خیابان با زبان غیر مادری خود بازی می کنند ، واضح است که آنها حظ کافی را از بازی کردن نمی برند. حال این سوال مطرح است : آیا مشکلات هویتی و عاطفی در آینده گریبان گیر این بچه ها نخواهد شد؟ آیا زبانی خواهند داشت که از آن دفاع کنند ؟ آیا سراغ زبان به تاریخ پیوسته خود را خواهند گرفت؟ آنها هویت خود را چگونه و از کجا پیدا خواهند کرد ؟ بدون زبان مادری روح آنها چگونه سیقل خواهد خورد ؟ مگر می شود مادر داشت و زبان مادری نداشت ؟ مگر می شود مادر را بدون زبان مادری تصور کرد ؟ این همه مسایل را چه کسی پاسخ گو خواهد بود؟. پس در هر صورت آموزش به زبان مادری امری ضروری است حتی اگر همه دانش آموزان دوزبانه به زبان فارسی تسلط کافی داشته باشند. و این امر فقط با نظام آموزشی چند زبانه میسر است.

یافته های ضمنی پژوهش:  

۱- دانشجویان پسر نسبت به دانشجویان دختر تمایل بیشتری به تحصیل به زبان مادری داشتند .

۲- از بین چهار بعد (آموزشی ، عاطفی ، هویتی و مرگ زبانی ) که برای مسائل تحصیلی در نظر گرفته شد ، دانشجویان به بعد مرگ زبانی بیشتر از ابعاد دیگر تاکید کرده اند . به عبارتی آنها خطر مرگ زبان مادری شان را حاد تر از ابعاد دیگر دوزبانگی می دانند .

پیشنهادات اجرایی

۱٫ آموزش زبان کردی وآموزش به زبان کردی از سطوح مقدماتی آغاز شود .

۲-  جمع آوری ادبیات قومی  کمک شایانی به انباشت فرهنگی یک کشورمی کندکه می توان به آن به عنوان نوعی تجارت فرهنگی نگاه کرد .

۳- دولت باید یارانه های مناسبی به نشرکتاب های کردی اختصاص دهد ودراین راه ازمحققان کردکه دغدغه فرهنگی دارند حمایت جدی به عمل آورد .

۴- تشویق متخصصان برنامه ریزی درسی برای ترسیم نظام آموزشی چند زبانه.

۵- واقعیت زبان بودن زبان کردی از طرف دولت ایران باید پذیرفته شود و این نگاه که زبان کردی لهجه ای از زبان فارسی است باید عوض شود .

۶- دانشگاه های ایران که دارای مراکز تحقیقاتی هستند مرکزی تحت عنوان مرکز مطالعات کردشناسی ایجادکنند.

۷- خانواده ها باید در کنار آموزش زبان رسمی کشور زبان قومی خودشان را هم می بایست حفظ و حراست کنند .

۸- تـــــربیتمعلمـــان ویـــژه برای آموزش و پرورش دوزبانه .
۹ -استفاده ازمعلمـــــان بومــــی آن منطقه.

۱۰ – برای تقویت پرستیژ یک زبان بویژه زبان محلی ، از سطح سنتی به سطوح رسمی ، باید آن زبان را در فضا و بخش های مختلف به کار برد (مقصودی ، ۱۳۸۰ ) .

۱۱ – توسعه آکادمی ها و انتشاراتی ها که کارشان تولید مطالعه و نشر منابعی مربوط به فرهنگ و زبان کردی است می توانند به توسعه و یاد گیری این زبان و فرهنگ کمک کرده و حتی افراد غیر کرد را نیز به عنوان علاقه مندان زبان کردی جذب کند .

۱۲ – آموزش عالی می تواند و باید در رابطه با تقویت هویت های قومی و زبانی به طراحی و تبیین رشته ، درس و واحدهای آموزشی خاصی که لزومأ به مطالعه آن اقوام اختصاص دارد بپردازد .

       

۱۳– از نظر بسیاری از متخصصین و صاحب نظران بزرگ تعلیم و تربیت آموزش به زبان غیر مادری می تواند برای دانش آموزان دوزبانه به عنوان یک عامل زیان بار تربیتی عمل نماید . لذا پیشنهاد می شود همه دانش آموزان حد اقل دوره ابتدایی خود را با زبان مادری خود بگذرانند .

پیشنهادات پژوهشی
 ۱ –  بررسی چگونگی حفاظت از زبان های غیر رسمی از طریق آموزش عالی .

۲ – بررسی رابطه آموزش به زبان غیر مادری و ضعف اعتماد به نفس دانش آموزان دوزبانه .

۳ – بررسی رابطه آموزش به زبان غیر مادری و مرگ زبان های بومی .

۴ – بررسی چگونگی طراحی زبان های غیر رسمی به عنوان یک رشته دانشگاهی در سطح آموزش عالی .

۵ – بررسی تاثیر دوزبانگی بر یاد گیری زبان سوم .

۶ – بررسی تاثیر آموزش به زبان غیر مادری بر تکلم مادران دوزبانه با فرزندانشان با زبان غیر مادری .                 

۷– برنامه ریزی آموزش و پرورش دوزبانه در نظام آموزشی ایران با توجه به فدرالیسم زبانی ایران .

۸ – بررسی علل فرهنگ گریزی دانش آموزان دوزبانه و ارائه راهکار هایی برای بازگشت به فرهنگ خود .

کتا بنامه :

۱- بیننده، مسعود(۱۳۸۶) .مقاله دو زبانگی فرصتها وتهدیدها،فصلنامه تعلیم و تربیت (۲۰۰۰۹/۳/۱۱) BLOGCUSTOMHTM 

 ۲- مصباحی، کمال(۱۳۸۵). مقاله حق آموزش به زبان مادری در اسناد حقوق بشر WWW.GUNASKAM.CO   ۲۰۰۰۸/۹/۱۴)(

۳ – نمینی،اتابک(۱۳۸۷).مقاله نگاهی به راهبرد های مواجه با زبان و هویت در فرایند آموزشWWW.GUNASKAM.COM/AZ1  –

۴- قانعی فرد عرفان(۱۳۸۶ ). زبان وتکلم مردم جامعه ایران به شش زبان ،روزنامه اعتماد،شماره۱۳۶۵WWW.GUNASKAM.COM  (۲۰۰۰۹/۲/۲۰)

۵- کمالی، بهناز(۱۳۸۴).زبان شناسی و آموزش و پرورش،دوزبانگی

۶- نرسیسیانس-امیلیا(۱۳۸۲).مباحثی در دوزبانگی از دیدگاه علوم اجتماعی

۷- کمالی ،بهناز (۱۳۷۸) . پی آمدهای آموزش دو زبانگی در دانش آموزان پایه دوم دبستان های تهران ، زنجان :دانشگاه آزاد اسلامی .

۸- حسینی(۱۳۷۱). مقالات علمی آموزشی، مقاله بررسی مسائل دوزبانگی تحصیلی دانش آموزان در پایه اول مقطع ابتدایی شهر تبریز.

۹- آرلاتو، آنتونی(۱۳۷۳).در آمدی بر زبان شناسی تاریخی.ترجمه یحیی مدرسی،تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

۱۰- فکوهی، ناصر(۱۳۸۶). فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات،سال سوم شماره ۹، مقاله نقش زبان و هویت های قومی و محلی در توسعه نظام آموزش عالی.

۱۱- مک دوال، دیوید(۱۳۸۰). تاریخ معاصر کرد، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران:پانیز.

۱۲- مینورسکی،(۱۳۷۹). کرد، کرد ترجمه حبیب اله تابان،تهران: نشر گسترده.

۱۳- شریفی،ارکان(۱۳۸۵). پایان نامه کارشناسی ارشد،بررسی حق آموزش به زبان مادری در نظام حقوقی ایران در پرتو اسناد حقوق بشری،دانشگاه شهید بهشتی.

۱۴- مدرس،سولماز(۱۳۷۲). بررسی مسائل آموزشی کودکان دوزبانه آذربایجان شرقی پایان نامه کارشناسی ارد دانشگاه تهران.

۱۵- کامرانی،عبد الرضا(۱۳۷۴). بررسی مسائل آموزشی زبان فارسی به کودکان دوزبانه ترک، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه اصفهان(۱۳۷۴).

۱۶- برهمندی، بیژن(۲۰۰۹). مقاله روز جهانی زبان مادری،تنگناها و دستاوردها.

۱۷- محمدی، عثمان(۱۳۷۸).بررسی مشکلات کودکان دوزبانه در یادگیری زبان فارسی، پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه اصفهان(۱۳۷۷-۸۸).

۱۸- دیناروند،جعفر(۱۳۷۴-۷۵). پایان نامه کارشناسی ارشد، بررسی و مقایسه میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان عادی شهر شوش دانیال،تربیت مدرس.

۱۹- مهرجو، علی و هادیان، مجید(۱۳۷۱). – مقایسه پیشرفت تحصیلی دو زبانه و یک زبانه- مرکز تحقیقات اداره کل آموزش و پرورش تبریز.

۱– Cummins , J , (1976) . “ The influence of bilingualism on cognitive growth .” In working papers on bilingualism . PP . 1 – ۴۳ .

۲ – Lambert, W, & Peal, E.(1962). “The Relation of Bilingualism to Intelligence.” In psychological Monographs . NO, 73,PP. 1-23 .

۳ – Macnamara , J. (1966) . Bilingualism and Primary Education : a Study of Irish Experience . Edinburgh: Edinburgh university Press.

۴ – Bossard , James H . S . : The Bilingual Individual as a Person – Linguistic Identification With Status ,American Sociological Review 10 . 699 – ۷۰۹ (۱۹۴۵) .

۵– Stecker , Hubert : Erfahrungen und Studien Uber Zweisprachigkeit in Ibero – Amerika ,International Education Review 4 . 598– ۶۰۸ (۱۹۳۲ – ۳۳) .

۶-Bourguet, M.-L.(۲۰۰۶) . Introducing strong forms of bilingual education in the mainstream classroom: A case for technology . Proceedings – Sixth International Conference on Advanced Learning Technologies, ICALT 2006. Volume 2006, 2006, Article number 1652523, Pages 642-64 .

۷- De Nays Candau, C., Gousse, V.( ۲۰۰۹) . Bilingualism: Help or hindrance in learning to read? Université Paris-ANAE – Approche Neuropsychologique des Apprentissages chez l’Enfant . Volume 21, Issue 102, June 2009, Pages 195-2009.

۸-Martin, D., Stuart-Smith, J.(۲۰۰۵) Exploring bilingual children’s perceptions of being bilingual and biliterate: Implications for educational provision .

 

 

---