کارنامه پروفسور عزالدین مصطفی رسول نویسنده و روشنفکر کرد در یک نگاه – ۷ دهه خدمت در سپهر سیاست و فرهنگ کردها
پروفسور عزالدین مصطفی رسول صاحب بیش از ۹۰ کتاب در زمینه ادبیات و زبان و زمینه های گوناگون دیگر است. او جزو یکی از شاخصترین چهره ها در روزنامه نگاری کُردی بود که چندین ستون روزانه و هفتگی در بیشتر روزنامه ها به قلم ایشان نگاشته می شد.
از جمله مشاغل و مناصب ایشان می‌توان به نماینده پارلمان اقلیم کُردستان (عراق)، ریاست کمیسیون آموزش عالی پارلمان کُردستان، عضویت در کمیسیون دایمی پارلمان کُردستان، ریاست کمیسیون آموزش عالی دانشگاه کویه و تدریس در دانشگاه صلاح الدین اربیل اشاره کرد.
پروفسور دکتر عزالدین ۸۶ اثر فوق العاده از جمله آثاری همچون احمد خانی، مەم و زین، ادبیات کُردی، تنزیه الروح و… و آثار تحقیقاتی و ترجمه از خود بجا گذاشته است و به تمام لهجه های زبان کُردی و زبان های عربی و فارسی و روسی تسلط کامل داشت.
از جوانی کار خود را به عنوان روزنامه نگار با نوشتن چندین مطلب سیاسی روزانه و هفتگی شروع کرد و پس از آن در مجله ژین به ترجمه مطالب به زبان کُردی مشغول شد. در سال ۲۰۰۹ هم جایزه «بله» را موفق شد کسب کند.
از سال ۲۰۰۲ به بعد هر ساله در سالروز وفات ابراهیم احمد، چهره شاخص سیاسی و روشنفکر و ادیب برجسته کُرد که به «بله» معروف بود، جایزه ای تحت این نام به افراد و چهره های شاخص در چند زمینه اعطا می شود.
زندگینامه پروفسور عزالدین در یک نگاه
او در سال ۱۹۳۴ در شهر سلیمانیه و در خانواده ای تحصیل کرده و روشنفکر به دنیا آمد. اسم پدرش ملامصطفی صفوت بود و عزالدین سومین فرزند پدر و چهارمین فرزند مادرش بود. مادرش پس از جدایی از همسر اول خود با پدر پروفسور عزالدین ازدواج کرد.
پدربزرگ عزالدین که حاج ملا رسول نام داشت یکی از ملاها و تحصیل کرده های علوم دینی زمان حکومت کُردستان عراق بود و پادشاه عراق و صاحبان قدرت برای نظراتش احترام زیادی قایل بودند. حاج ملا رسول صاحب ۵ فرزند پسر بود که تمامی آن ها با سواد و دارای تحصیلات مذهبی بودند. ملامصطفی که پدر دکتر عزالدین بود در شهر سلیمانیه اقلیم کُردستان ملا و پیش نماز یکی از مساجد بود و از این راه زندگی خود و خانواده را می‌گذراند. زندگی خانواده آنها در حد متوسط بود و پدر وی مدام در حال خواندن مطالب مذهبی و مرتبط با تصوف بود.
عزالدین همراه پدرش در مسجد «حاج ملا رسول دلیژه» خواندن را آغاز کرد و پس از آن به دلیل هوش زیادش در سال ۱۹۳۹ در مدرسه غازی قبول شد.
پدرش مصطفی صفوت به او پیشنهاد می‌کند که برای ادامه تحصیل به دانشگاه دینی بغداد برود تا به این صورت هم پا جا پای پدر و عموهای خود گذاشته و کار ملایی را ادامه دهد و هم تحصیلات آکادمیک داشته باشد. به پیشنهاد پدر در بغداد وارد دانشگاه دینی می‌شود اما در همان سال اول به دلیل فعالیت‌های سیاسی اخراج می‌شود و به سلیمانیه باز می گردد.
در سال ۱۹۵۱ در خانه فرهنگیان در بغداد قبول شد. یک سال بعد، در سال ۱۹۵۲ در انقلاب همان سال در بغداد مشارکت کرد که به زخمی شدنش و در نهایت اخراج از دانشگاه به دلیل مشارکت در انقلاب انجامید. این بار هم به ناچار به شهر سلیمانیه بازگشت.
پس از آن، به واسطه چند تن از آشناهای پدرش ملامصطفی به عنوان معلم مدرسه ابتدایی در قلادزی مشغول به کار شد. اما در آنجا هم به دلیل فعالیت های سیاسی به شهر سلیمانیه، پس از آن به قمچوغه و از آنجا باز هم به سلیمانیه بازگردانده شد.
این بار اما استاندار سلیمانیه عزالدین را بر آن داشت که از عراق به مقصد شام فرار کند. پس از رفتن به آنجا در دانشگاه ادبیات شام مشغول به ادامه تحصیل شد و سطوح ۲ و ۳ ادبیات عربی را به پایان رساند. این بار در انقلاب ۱۹۵۸ به عراق بازگشت و در دوره سوم خانه فرهنگیان، شرکت کرد. پس از اینکه تحصیلش را در آنجا به پایان رساند، در اداره تحصیل به زبان کُردی که یک سال از تاسیس آن می‌گذشت، استخدام شد.
در هنگام زمامداری عبدالکریم قاسم، ۲۴مین نخست وزیر عراق به عنوان یکی از دانشجویان اعزامی به اتحاد جماهیر شوروی برای ادامه تحصیل انتخاب شد.
پس از گذراندن دوره زبان و یادگیری زبان، به همراه کمال مظهر و نسرین فخری به باکو رفته و در سال ۱۹۶۳ موفق به اخذ مدرک دکترای خود شد.
در سال ۱۹۶۵ به عراق بازگشت و پس از پیوستن به حزب شیوعی عراق، به عنوان پیشمرگ به مبارزه پرداخت. پس از یک سال ماندن در مقر بارزانی،در ۱۹۶۶ میلادی با حمایت ملامصطفی بارزانی در دانشگاه بغداد به عنوان استاد مشغول به کار شد و در بخش کُردی این دانشگاه استخدام شد.
پروفسور عزالدین در سال ۱۹۷۹ جهت ادامه تحصیل به مسکو بازگشت و در آنجا موفق به اخذ مدرک دکتری و پروفسوری خود شد.
پروفسور عزالدین مصطفی در سال ۱۹۹۲ یکی از نماینده های نخستین دوره پارلمان اقلیم کُردستان در لیست اتحادیه میهنی کردستان بود.
او یکی از موسسان اتحادیه نویسندگان کُرد بود و اولین بیان نامه تاسیس این اتحادیه به قلم دکتر عزالدین نوشته شد. گروه موسسان از ۱۱ نفر تشکیل می شد که در سال ۱۹۶۹ مجوز گرفته و جمال بابان را به عنوان مدیر گروه موسسان انتخاب کردند. اما پس از بازگشت نویسندگانی که در کوهستان های کُردستان مشغول به مبارزات پارتیزانی بودند پس از بیان نامه ۱۱ آذار این گروه منحل شد و طی انتخاباتی که در بغداد برگزار شد، دکتر عزالدین با مجموع ۶۳ رای به عنوان رئیس اتحادیه نویسندگان کُرد انتخاب شد.
در سال ۱۹۷۴ در اربیل اقلیم کُردستان کنگره برگزار شد که در آن سیدا صالح یوسف به عنوان رئیس و دکتر عزالدین به عنوان جانشین وی انتخاب شدند.
.
.
.
.
منبع : فراتاب
