هسارە : یه کێ له کارەییل ئەدبی که له زووانەیل بێگانه(زووان فەرانسه) وه سەر شێوەزار کوردی کەڵهڕی ئەڵگردیاسه و، چیروک شازاێه بۊچگڵەس. ئێ کاره وه دەس موحسن ئەمینی ئەنجام گرتگه وه ئراێ چاپ ناسەێ له ئختێیار ئنتشارات زانکو کوردستان. وه قسیەێخوەێ له سال ۸۴ دەس کردگەسه ئەڵگردانن ئێ کتاوه یەێ ڕاس له نسخەێ حەقەتی فەرانسەێ ک یەێ ساڵ تمام وه پێ چییه. چاپ یەکمێ له ساڵ ۸۸ بۊیه ک ۱۵۰۰گله لێ دریاسەو دەیشت.
ئێ چیروکه گەپ کوڕه بۊچگڵەێگه ک وە تەنیا له بان یەکێ له هۊرده هسارەیل ئاسمان ژییەێدن. ئێکه گوڵباخیێگ له هسارەگەێ سەونز کەێدو کوڕ بۊچگ دڵێچوودەوپێ. دۊاێ ئەوه بووده دەنگێیان و شازاێه له گوڵباخی توورییەێدو وەل قەێرێ مەلەوەر کۊیەیلەێا بان گرێدە وەر و چووده ڕێیەو. شەش گله هۊرده هساره هیلێده جی تا تەقیەێدنه هسارەێ زەۊ.
له هەرکام لەو شەش گله هساره ئاێەمێ وه تەک تەنیا ژییەێدو خەریک کارێگیشه ک کەم تا فەره نیشانەێ زات و دەرۊن خوەێه، هەرکامێانیش تەنیا له چەو خوەێانەو نووڕنه شازاێە وه وەلێیا قسیه کەن.
ئەوەڵێنه پاتشاس ک تا چەوێ تێده مل شازاێەێا، خوەشاڵەو بوودنک بۊیەسه خاوەن نەوکەرێگ. ئێکه قت قووزه ک هەر ها له ئەزرەت یه گ کەسێ تاریفێ بکەێد و چەپ ئڕاێ بکوتێ. ئێکه شراو خوەره وه قسیەیل قـۊل و ئڵاجەۊێەو. دۊاێ ئەوه بازەرگانه کتەنیا ها له فکر هساره ژمارتن و دەوڵەمەنی. ئمجا چراخچییه ک گڕێ یەێجار چراخ دارتەلێ دەم دەێد و کوشێدەو. دۊاجار له شەشمین هساره، شازاێه جغرافی‌زانێ دۊنی ک نیشتگەسه پشت مێزێگ و لەپسا کتاوەیل قەۊ قەۊ نۊسێدن. یانه گیشتێ نیشانەو سەمبوڵبەشەرن که دیاره نـۊسەر خوەێ ئێ جوور ئاێەمەیلێگ له نزیکەو دییه وه خاسیش ناسییەسان.
شازاێه ئاخرێ وه ناونیشانەیلێ که جغرافی‌زان دەێده پێ، تێده هەفتمین هساره، یانێ زەۊ. له ئەوره شازاێه تەقیەێدنە ئگزۊپریا! ک لەپسا تێارەگەێ خاسەو کەێدو وه قسیەێخوەێ خەریک کارەیل جەدیه. یەکێ له قسیەیل گران و هەقەتی ئێ چیروکه یەسه ک «ئاێەم گەورایل» زوورمێیان پۊچەڵن و بێهووده ، چۊن نیه تۊیەنن دنیا له چەو مناڵێگەو بۊنن.
شازاێه له رۊ زەۊ تەقیەیده یانەێا: مارێگ، تەنیا گوڵێگ، قەێرێ تاش تێژ،باخێگ پڕ له گوڵباخی،ڕووییێگ، سووزەن وانێگ و دکاندار هەپ فروشێگ.
ترجمه فارسی
یکی از کارهای ادبی که از زبان فرانسه به زبان کردی کلهری ترجمه شده، داستان شاهزاده کوچولو می باشد که کار ترجمه آن توسط محسن امینی انجام گرفته است. ترجمه داستان شاهزاده کوچولو در اختیار انتشارات دانشگاه کردستان گذاشته شده و چاپ اول آن مربوط به سال ۱۳۸۸ است و ۱۵۰۰ نسخه از آن منتشر گردید.
شاهزاده کوچولو داستان پسری کوچک و تنها است که در یکی از سیاره ها زندگی می کند. از قضا روزی گل سرخی از خاک سیاره اش سر بر آورد و شاهزاده عاشق گل سرخ می شود. ولی بعد از مدتی بین آنها اختلاف پیش می آید و شاهزاده قهر کرده و سیاره خود را ترک می کند و سفری را در پیش می گیرد. در این سفر شاهزاده بعد از گذشتن از شش سیاره به زمین می رسد. در هر کدام از این سیاره ها شاهزاده با شخصی روبرو می شود که بنحوی مشغول کاری هستند. در اولین خرده سیاره ای پادشاهی زندگی می کرد و به محض دیدن شاهزاده کوچولو خوشحال می شود که صاحب نوکری شده است.
در سیاره دوم با مرد خودپسند مواجه می شود که در حسرت این است که کسی از وی تعریف کند و برایش دست بزند. شازهزاده کوچولو در سیاره سوم با مرد میخواره روبرو شد. شاهزاده کوچولو در حالیکه تعجبش از رفتار آدم بزرگ ها هی بیشتر و بیشتر می شد به سیاره چهارم رسید. جایی که مرد تاجر زندگی می کرد و همه ش در فکر حساب و کتاب و جمع کردن ثروت بود. شاهزاده کوچولو در سیاره پنجم با مردی روبرو شد که بنا به دستور با طلوع خورشید، فانوس را خاموش می کرد و با غروب خورشید فانوس را روشن می کرد. در سیاره ششم پیرمردی بود که کتابهای کلفت کلفت می نوشت. بنا به توصیه و راهنمایی این پیرمرد، شاهزاده کوچولو در سفر هفتم به زمین میاید و روی زمین با چیزهای مختلفی روبرو می شود. داستان شاهزاده، داستان فلسفی و شامل انتقادات اجتماعی است، که بیشتر به دنیای عجیب بزرگسالان تاکید می کند. و اینکه بزرگسالان نمی تواند دنیا را از چشم بچه ای ببینند.
سەرچەوە : انسان شناسی و فرهنگ
