دهنگ کوردهواری له بهرزی “تهمیـره”وا هات – مۆحهمهد جهواد جهلیلیان
رێ فره دۊرێگ له وهرمان نییه! له یهێ نێمهڕوهودویاێ هونک له ئاخرین رووژهیل تاوسان؛ وه دهنگ تهمۊرهێ گرووپ شاخوهشین گووش تهکنم که وه گهرد زهنگ مۆبایل وه خوهم تییهم. بڕێگ له دووسهیل تێکوشهر هۆنهر و مووسیقاێ کوردی تووان له یهێ کووهو بۊن گهوراێ نیشتمان له ئاوای «بانزهلان» داڵاهوو بهشداری بکهن. له دۊیاێ کات کوڵێگ منیش وه مهیلهواری وهگهردێیان هاوڕێ بووم و کهفیمنه رێ تا ئیمهیش وه نهوبهێ خوهمان لهێ جهرخهێ باێهخ داره پشتگری بکهیم.
پرشهێ خوهر هێمان له گوڵهێگ له پییهنی ئاسمان شانازی کهێـد؛ بهڵام دی دهرهقهت و تێـژی جاران خوهێ نهێـرێـد. ئهگهر خاس گووش بتهکهنی؛ له تهمام جادهگان ئێ وڵاته دهنگ پاێ پائیز وه گووش رهسێـد. ههر جار که وه ساتهگه نووڕم؛ ئهقرهبهیل کاتشماریش چمان تهقهلا کهن خوهێیان وه ههڵهپڵه وه سات شهش ئێواره بڕهسنن؛ بهڵام ئیمهیش رێ فره دۊرێگ له وهرمان نییه!
له ناو رێ «کرماشان» تا «بانزهلان»؛ گهپهیل خاسێگ وه گهرد دووسهیل بهیمنه رێ؛ باسهیل کوڵێگ لهبارهێ باوهتهیل جیاواز ک ههرکامێیان تۊیهنن له جی خوهێیان ساتهیل فرهێگ ئڕا هۊردهو بۊن و گهپ دان بتوان.
تا رهسین وه شوون «تهموورهیانه»؛ تهنیا یهێ جار وسان کوڵـێـگ له شار کووزهران دێـریم و له ناوههێن بڕێگ له ناوچهیل رهنگین که تهنانهت له وهرز تاوسانیش رهنگینی تایبهتی خوهێیان دێـرن؛ یهێ راس جاده وه پهرتخ بهیم. خاس زانیم که رێ فره دۊرێگ له وهرمان نییه!
جادهیل دریژ و کوڵ فرهێگ که له وهرمان ههس؛ سهر له لیمان شێـونێــدن و ئڕا وه دی کردن شوون بهرنامهێ ئمڕوو چهن جار تۊش گیچهڵ تییهیمن و وه گهرد چهن پرسێار تکراری له مردم ئهو ناوچه دهسمێیهت گریمن. چهن جوان ک له پهراوێـز جاده وسانه؛ بێ یه گ ئیمه پرسێارێگ لهلیان بکهیم؛ خوهێان وهرهو نیشان «بانزهلان» ئاماژه کهن؛ چمان ئهوقره رێوارهگان لهلێان پرسیار کردنه؛ دی ئڕاێان دیارییهو بیه!
یهکم جار «ماڵ تهموور» له دۊرهو و له بان بهرزییهیل دیار و نادیار خوەێ وه پیمان نیشان دهێـد. بنهماێ «خانگ تهمیره» له شان ئاو دڵڕفن و له ههناز ئاوای دیمهندارێگ وه یهک کهفتێیه ک چهوهیل ههر ئاێمهێگ له بان خوهێ گیر دهێد و وهرهو خوهێ کیشهێـد.
چهن رهزار گهورا له ماشینهگان که تهمام ئێ دهیشته گردنهسهوهر؛ خهوهر له کووهو بۊن گهل فرهێگ له ئهوویندارهیل مووسیقاێ کوردی دهێد.
دیاره که زوورم بهشدارهیل جهرخهێ ئمڕوو؛ زامهت فرهێگ ئڕا ئهوڕێ بردن ئێ بهرنامه کیشانه.
وه گهرد تماشاێگ وه شوون ئهوڕێ بردن ئێ رێ و رهسمه و شنهفتن گهپهیل مۆجری زانیمن که دێــر رهسیمنه؛ وه هڵهپڵه خوهمان وه ناوڕاس جهرخهێ مهردم رهسنیم.
ئمڕوو لهێره دۊر له قاڵ و هاوار بێ وهلیفهت شار؛ ئاێمهیل گهوراێگ زوورم ئڕا رێـز گرتن و قهێـرزانی له زامهتهیل بێ وێـنهێ «ئۆستاد عهلی ئهکبهر مۆرادی» ژهنیار خاون ناو تهمۊره له دهور یهک کووهو بۊنه.
ناوهیل فره ئاشناێگ لهواێ: شههرام نازری، کهیهان کهڵهوڕ، حۆسهین عهلیزاده، پهرتهو کرماشانی و … گاههس ئڕا یهکم جار بوود که لێـوا وه ئێ شێوه له یهێ ئاواێ له ناو یهێ جهرخه بهشداری کردنه.
ئمڕوو لهێـره ژیان تهنیا وه مهقام تهمۊره ژهنێـد!
هاتێ دیاری تهرین وهلیفهت بهشداری له جهرخهێ ئمڕوو ئڕا خوهم؛ دیدار بڕێگ له دووسهیل و هاوڕێیهل هێـژا بوود که گشتێیان له دویاێ ساڵهیل فرهێگ دوجاره له یهێ شوون کووهو بۊنه. بێ گومان ئهو دۊیاێ مهردمیش لهێ وهلیفهته بێبهش نهمهننه!
ههناێ لهبارهێ بهرنامهێ ئمڕوو گهپ دهیم؛ زوورم دووسهیل هاوڕێیـن که چهوهڕێ کووهو بۊن گهلێگ تا ئێ ئهندازه نهۊنه!
ئمڕوو ئێره تۊیهنیم وه ناو نیشتمان « دهنگ و رهنگ » وه هۊر باریم؛ وه ههر لاێگهو ک تماشا کهید، رهنگهیل جیاواز جل و بهرگ کوردی له چهو مهردم شانازی کهن. وا ههردهم وهل خوهێیا دهنگهیل رهنگین تییهرێـد و بهێـد.
فره له مهردم وه سهر پاوا تماشاکهر بهرنامه ههن بهڵام هیچ کهس له ئێ ههمگه دهنگ و رهنگه ههست شهکهتی وه خوهێ رێ نیهێـد.
ههناێ ناو «شههرام نازری» ئڕا هاتن و پشت تریبۆن تیه؛د؛ دهنگ چهپ و هاوار مهردم تا ئاسمان چوود. ئۆستاد نازری یهکم جار له ئێ کار بهنرخه و تێـکووشانهیل «عهلی ئهکبهر مۆرادی» سپاس و قهێـرزانی کهێـد و لهیه ک یهێ جار تر له داوان ئێل و باوان کوردایهتی خوهێ جی گردێه؛ جی خوهشاڵی و بهختهوهری زانێـد. ئیکهش چهن بهێت له مهولانا وه شێوهێ ئاواز خوهنێدن که خهێاڵ ههر ئاێهمێگ وهل خوهێا بهێـد. ههناێ خوهنین ئێ چهن بهیته وه پهرتخ رهسێـد. گهل مهردم وهگهرد مهیل و زهوق فرهێگ له ئۆستاد نازری توان که ئڕاێان کوردی بخوهنێـد؛ شههرام نازری لهنوو دهس پێ کهێـد:
دڵ ئـهی دادهتـهن، دڵ ئـهی دادهتـهن
له دهس ئی دهوران داد ههی دادهتهن
لهێرهسه که ههر ئاێهمێگ له دڵ و گیان وه کورد بۊن خوهێ شانازی کهێـد.
«کهیهان کهڵهوڕ» و «حۆسهین عهلیزاده» تهنیا وه گهرد گهپهیل کوڵێگ لهێ جهرخه بهشداری کهن؛ گهپهیلێگ که ههرکامێیان دهنگ هیوا وه بانان رووشن لهناوێیان تییهێـد.
مهیلهواری فرهێ مهردم ئڕا وێـنه گرتن وهل ئێ ژهنێارهیل خاون ناوه خوهێ یهێ وتار جیا تواێـد تا له سهرهێ گهپ بێـهید!
پهرتهو کرماشانی؛ شاعر غهزهڵ کوردی ناسیاێ «ئهرمهنی» وه گهرد ههواخواێ گهل تیهێده پشت تریبۆن و دهس کهێده خوهنستن شێعر پڕهازێگ:
«ههم یار گیانی هاتـێیه ههم ئهێـده ههم مانگهشهوه
مردم خودا داخم ئهڕاێ یهێ شیشه لهو بهدمهسهوه»
وه راس شنهفتن ئێ شێعر پـڕ له هۊرمانه وه دهنگ پهرتهو ههست جیاوازێگ دێـرێـد.
ئۆستاد «پهرتهو» دۊیاخر شێعرێگ خوهنێـد که نیشان له ناو گهوراێ ژهنیار هاوچهرخ دێـرێـد و ئهڵبهت پهژارهێ تییهڵێـگ ها له تێ:
کوشریامه وه ناحهق ههێ روو ههێ روو
شــهۊه خۊنینهگـهم کهیــنه تــــوک چوو
وه دار مـەێو ئــهڕام تـهرمێـگ بســازن؛
تهمۊرهگهێ «مۆرادی» شین کهرم بوو
ههناێ خڕێگ وه ناو خانه تنبور خوهم؛ ههست کهم دهنگ نادیارێگ له قۊلی تاریخهو چـڕێـدهم؛ ههست نهنوومهتێگ تهمام گیاند گرێده وهر؛ وه راس پهیوهندی مێژووئی گهل کورد وهل مووسیقا و هـۆنهر له هیچ سهردهمێگ وه پهرتخ نیهڕهسێــد.
رێ و رهسم ئمڕوو وهگهرد هووره چڕین و موور هاوردن ئدامه پێیا کهێـد. پهرتخ خاس ئێ بهرنامهێ باێهخداره ک تا ههمیشه له ناو زهێن گشت بهردهوام مینـێـدن؛ ئجراێ گرووپهیل تهمۊرهێ «شاخوهشین» «دایراک خاتوون»ــه ک هۊرمان رهنگینێگ وه زهێن خاتر بهردهنگهیل وه جی هیلن.
ههرسهێ دڵ کهنین له جهرخهێ گهرم هۆنهر و مووسیقاێ کوردی ئڕامان سهخته؛ بهڵام هێـواداریم که پهرتخ ئێ جهشنواره، دهس پێ کردن دوارهێگ بوود ئڕا کارهیل گهورا له باوهت زوان و فهرههنگ کوردی.
دۊیاێ وه پهرتخ هاتن بهرنامه؛ له دڵ تیهریکان شهوار کهفیمنه رێ… بهڵام رێ فره دۊرێگ له وهرمان نییه!