داوڵ و قـــڵابــازڵـــه – ئەلاموراد جەباریان ( خەمبار )

هسارە : دۊیا رووژهیل ئاخر مانگ پایزه، گهڵاێ زهرد دارهیل گردهکان و باێهم چۊ ژێرهوانێگ له پاێ ههر کام له ئهو دارهیله خریاسهو، پهله ههور رهشێگ بان ئاسمان ئهو وڵاته داگردێیهو نمنازێیه، ههر تکێگ تیهێدهو خوار و دهێ له رۊ گهڵاێ زهردێگ، خهێهدهمه هۊر ئهو مناڵه ک تکێ ئهسر وه سهر گوناێا سڕ خوهێدو تیهێدهو خوار، مناڵێگ لهتێ نان وشک ها دهسێیهو، قهپ دهێده لێ، لێوا ک دیاره دڕگهیل تێژ ئهو دارههنارهیله نهتـۊیهنسنه نوواێ دهنۊک قیژقڕه و قهڵابازڵهیلێگ ک ئمڕوو خوهێیان وه حاکم قهدهر قودرت ئێ وڵاته حساو کهن بگرێدن، ههنارهگان قهڵاپۊک بۊنه، تهنیا پووسهگهیێان وه قهێ دارهگانهو مهنێیه، پووس گردهکان فهرهێگ لهو ناوه کهفتێه ک ناوهگهێیان دهر هاتێیه، یهکێ له لێیان کردێهسه بان باڵ داوڵێگهو قیڕنێ.
– کهس نیهتۊیهنێ ئهول ئیمهێا بۊشێ، هه چۊ ئهو گردکانهیله چهوێ دراریم،
پهرچین چڕوپڕێگ دهور تا دهور ئهو باخه داگرتێیه، له پشت درانهێ تهنکهیگهو نووڕمه ناو باخهگهوه، کووڵاێگ چووار لا واز دیار دهێ ک چهنگله موبڵ رهنگ رۊ چی ها له ژێرێ، زهرده خهنهێ تیهڵێ گرێدهم
– ها ت بنوڕه ئهو مۆبڵهیلهو! کهس نیهزانێ هن چ سهردهمێگه! لهێره چوه کهن؟! خوهزێهو بزانی له سهردهم خوهێ کام تهرک نازار له بانێ دانیشتێیه، چهن نهفهر له وهر دهسێ کار کردنه، هاتێ ساراژنێگ یا کهڵهپیاێگ پاڵ داۊدنه پێیهو و دۊ قلێانێگ گردۊده دهمهو مژ داۊنه لێ، یهێ ههمار میوهێ رهنگاوڕهنگ له وهر دهمێ کووهو بۊدن.
له خڕهخاڕ دهرانهگهقهڵابازڵهێگ ک دیاره له ئێ دۊاێان بازڵهتره له بان باڵ داوڵهگه باڵهو گرێ، چوو کهێدهو بان لق بهرزترێگهو، له نوو قیڕنێ،
– ئهو ناو نای ها [پا له وهڕ خوهد دریژ تر نهکهی]
داوڵێگ ک تا کهمێ وهرجه ئێرهنگه له ژێر فشار چهمیاۊدن، چۊ کهسێگ بتوواێدن تهز دهر بکهێ جمێ دهێهو خوهێ، دیاره له ژێر چۊنه بار قورسێگ شهکهت بۊیه، دهڵم توواێدن له بان یهکێ لهو موبڵهیله دانیشم و بنووڕمه ئهو دیمهن دڵگیرهو، هاڵ و رووژ جارانێ بارمهو نهزهر. تهک خهم له کووڵاگه، وهداخهو ههر چۊ بان خانگێ ک ئهنوودێ دریاۊد له وهر ریتق جی نییه دانیشم. یهێ تهڵ چوو وشک گرمه دهسهو، کهفمه رێ تا گڵافهرشهیل زهرد ڕهنگ ژێر دارهگان بێهمهو لا، بدڕمان، بنووڕمه ژێرێانهو، تا چشتێ بۊنمهو، دانهیل باێهم یهکه یهکه کهفنهو دهر، ههڵچنمان، سهرم سڕ مینێ
– ت ئۊشی ئڕا گردێانهو نکردنه؟ بوو له هۊرێیان چۊد؟ نه، هاتێ ئێ بێ پیرهیله دهرفهته پێیان نێاۊن، کهفتـۊنه لێیان.
دهڵقێگ هه چۊ ڕهنگ پهڕ و باڵ ئهو پهلهوهرهیله دۊنمهو، له پهڕا پڕێ لهو باێهمه کهم، له پاێ کووڵێ لهو کووڵا دانهمهێ، چم تاگهر گوڵه گوڵهێ ئهو باخه بێهمه دهم پاوه، بگهردم،لهیهگ بێ ناز کهفتێیه دڵم گیریهێ، تڵپهێ باڵ و قیژقاژ دهنگ قیژقڕه و قهڵابازڵه سهرم کاس کهێدن، باڵهو گرن، نیشنهو، وه دهورمهو خڕ خوهن، له بان ئهو گهڵایل تهڕ و زهرده پام خزێ، وه دهمهو دهم له زهۊ، پهلهوهریل سیهپووش ک چهوهڕێ چۊنه دهرفهتێگن ههڵاماتم تیهرن، خودا لهوره رهحم کردێیه وه دهمهو ڕمیهم، شیتاڵ شیتاڵمهو کهن، لهش لارم خۊنالی بوو، داوڵێگ ک لهبه وه دهنـۊک دانهسه لێ، دڵنگ له وهرێ نهمهنێیه گرێ له یهێ تهڵ چوو تا باێده هانامهو، چهن جارێ چووهگه له ههوا خڕ دهێ کهێدهێ قاڵ، پهلهوهریلێگ له یهوهر زهرب دهسێ دینه، سهردهمهێگ وه تهوهره بۊیه، پا نهن له فهرار،
– خاڵو نیهو هۊرده خوهدهو بوو؟
– ئهرێ چوزانم کاکه، یانه ئڕا لێوا کهن؟ قهرت باوگێیان ها لامهو؟!
پهلم گرێ و راسمهو کهێدن، له بان پهڵ ژێر دارگردهکانهگه نهێدهمهو زهۊ، خوهێ تهک دهێه دارێگهو :
– ڕخێیان چوو براگهم، ڕخێیان چوو، ههز له نووهو بۊن نیهکهن، یانه لاێهنگر زمسانن، ئهول وههارا ریکێیان نیهتێدن، ئاوێیان وه ێهێ جووا نیهچوودن، ترسن، ترسن بیر و باوهڕ تازهێگ وهل خوهدهو هاوردۊدن،
– فره دۊر نهچینه، من هۊچ خوهشم له ئێ باروودوخه نیهتێدن، م له وڵاتێگ هاتمه کیهنی و ئاوێ هه چۊ ئرمێس پاک و زوڵاڵه، دار و درهختێ پڕ له بهرههمهیل جوور وا جووره، مهردمهگهێ دڵشاد و همێدارن، هناێ شنهو سروهێ وههاری پرچ سهونز دارهگان دهێهو لا و تیشک زهرین خوهر خهێیهو دهر، ئاێهم خوهش دێرێدن شان وه شان ئهو پهلهوهرهیل ڕهنگین و دهنگ خوهشه ک هان وه قهێ دارهگانهو بچریکنێ، گورانی بچڕێ، ئاێهم خوهش دێرێدن شادیهیلی وهل ئێ دۊیاێ بوونهوهریلێگا ک هان له ئهوره بهش بکهێدن، م ههز نیهکهم کهس له خوهشی بێ بهش بوودن.
قهڵابازهلهێگ ک کردێیهسه بان لق بهرزێگهو:
– نقد بووڕ بێ باوگ دهرهکی، له ئێره چوه کهیدن؟ کی ههناردێیهسهد؟ ئهڕا چوه تووایدن بارودوخ ئێ وڵاته بشێونیدن، هێمهنایهتی[۱] ئێره بهید له یهک؟
– هێمهنایهتی؟! دهنگ نا شیرن ئۊیهیل هێمهنایهتی ئڕاێ کهسێگ هیلێ؟ سهر گشت کاس کردینه دهم له هێمهنایهتیهو دهین؟بهرگ ڕهش ههرکام له ئۊیهیل نـۊر ئمێد له ناو دڵ گشت کوشانێیهسهو، چمانێ لهێ وڵاته خاک مردێ پاشینه، ئمێد وه ژیان جی خوهێ داسهو ئاوات وە مهرگ، تهنانهت دڵ دهماخ ئڕاێ کهسێگ نهیشتینه تا ئهو گهڵایل زهردێگه ها بان گوڕ ههنینهیلێانهو[۲] پاکهو کهێ، گشت وه پووس خوهێانا مردنه،
– دیاره له رۊ نیهچی، هه ئێرهنگه کارێ وه سهرد تیهریم تا ئومر دیرید له هۊردهو نهچوودن.
– ههر چێ له دهسدان تیهێدن بکهن، ههر ئاگرێ بکهینهو دۊدی چووده چهو خوهدانا، پهلێگێ خوهدان گرێ، دهسڵات [۳] ئـۊیه تهنیا تۊیهنێ دهس ئهناز بۊچگێ بوودن له رێ دۊر و دریژ رهسین وه ئازادی و بهرابهری ، دڵ خوهش نهکهین ئومر زوڵم تا سهر نییه.
یهێ جار ترهک قهڵابازڵه له بان ئهو لق بهرزهو دهس کهێهو قیڕانن:
– ئهێ لاێهنگرگهیل تیهریکی، بهرهێ [۴] شهوپهرسهیل، دهسهو کار بوون، نهیلن فکر ئێ بێ باوگهتهشهنه [۵] بکهێ، با وه گووش داوڵهگان نهرهسێدن، ک ئهگهر برهسێدن له ئێ وڵاته بارمان کهن، ساڵهیل فهرهێگهههوڵ دهیم تا تووژێ له ریتق دهور مێژگێیان [۶] بگرێدو هێز [۷] هۊرهو کردن لێیان بسێنێدن، ههرکام له ئێ قسیهیل ئهۊیه فیتکێگه ئڕاێ یهگ ئهو تووژه زهنگ [۸] بووهێدن، زۊتر نوواێ بگرن، چهویلی دهرارن، کورێ بکهن، ئـۊیهیل ک له دهراودن ناوک گردهکان، ناوک باێهم، دهنگ ههنار چۊنه زانا و قهرانگـورەختهین [۹] کهس رۊدهسدان نیه
داوڵهگان یهکه یهکه دهس دهنهو گهز، زوور کهن تا پایل چقیاێ له زهۊ خوهێیان درارن و بکهفنهو ڕێ، کووهو بوون، ئڕاێ پارستن [۱۰] ئهو ڕێبهر نهوخوازه قهڵخانێگ [۱۱] درس بکهن ، نهگ بهرهێ دهسهڵاتدار زهفهر بارێدو وه ئامانج [۱۲] خوهێ بڕهسێدن، بڕێ ترهک لێیان دهس کهنهو پهل پو کردن لقهیل وشک ههڵاتێ دارهگان، تاگهر چشتێ چۊ شهن ئڕاێ کووهو کردن گهڵایل زهرد بان زهۊ درس بکهن، بڕێ ترهک دهس کهنهو گردهو کردن چڵ چووهیل ناو باخ و دۊرهو خستنێیان تاگهر جارێ ترهک نهودنه کوڵگهو شوون کووهو بوون ئهو کـۊیهنه پهرهسهیله، ئهو دژمنهیل ئازادی و بهرامبهریه. ئهو لهناو بهرهیل دڵ و دڵداریه. دهنگ گهن و ناشیرن هێز قهڵابازهڵه و قیژقڕه جارێ تر ئهو قردگ نـۊره ک له پهل و پو کردن دارهگان رهسیۊدنه بان زهۊ داپووشێ، دنیا له نوو لێڵهو [۱۳] بوو، زڵهمات باڵ کیشیهو مل ئهو وڵاتا، دهنگ یهکێ لهو داوڵهیله ک بهێنێگه گوڵ هیوا [۱۴] له ناو دڵێ چۊزه [۱۵] داس، بهرزهو بووددن،
– شێره کورهێل نیشتمان پهروهر، لاێهنگریل بهرهێ ئازادی و برایهتی، ئمێدهیل نهسل داهاتو [۱۶] ، ئمروو رووژ ههڵمهته [۱۷] ، رووژ ئازایهتیهو بهرخودانه، رووژ توومار کردن ناو خوهدانه له سهر پهڕهیل زهڕین مێژوو [۱۸] ، هه ئێرهنگه یهێ بڕ له ئـۊیه تک ئهو چووهیل تێژه، چۊ نهێزه بکهنهو ههوا، تا ههگ هاتنهو خوار بچووده زگێانا، یهێ بڕ ترهک لیدان زۊتر ئهو چڵ چووه دۊرهو خهن، نهگ ئاگر بنهنه پێیهو، بنوڕنه پێیانهو یهک پڵسک ئاگرێگ هاپێیان، هۊردانه خوهدانهو بوودن نهکهفینه وهر پهلامارێان [۱۹]
– هه ئێڕهنگه کهیمهدان خوڵه کوو، ئاگردان دهیم،
– قهێ نیهکهێ، ئیمه قوقنوسیم، له نوو سهر راسهو کهیم.
ههر کام لهو قهڵابازڵهیله چۊ فڕوکهێ بۆم ههڵگر پڵسکێ ها دهمێانهو، تاگهر لهو بانهو بخهنهێهو خوار، ئهو کوومهێ چڵ چووه ئاگر بێیهن، چهن گوڵێ لهو باخه ئاگر چووده لێ، بڵوزهێ ئاگر چووده ههوا.
– کوڕهیل نیشتمان پهروهڕ زۊکهن، یهلا، یهک ێهێ باوش گهڵاێ تهڕ بارن بخهنه بان ئێ ئاگره با دۊکهڵ خهسێ درس بکهیم، چهو چهو نیهۊنێد.
ههرکام له ئهو داوڵهیله وه لهله وهرهو لاێگا کهفنهو ڕێ ، لهبه گهڵاێ تهڕ کووهو کردنه ههوهجهێ نییه ئهوقهره دۊرهو بکهفن، یهک باوشێ وهل خوهێیانهو تیهرن و بان ئاگرگه داپووشن، دۊکهڵ خهس و چهرمێگ له ژێر گهڵا دهێهو دهر، قهڵابازڵهو قیژقڕه تهپه لێیان شێویهێ، له پڕێ چن، دهنه قهێ یهکهو، کهفنهوا خوار.چوو تک تێژه چوودنه زگ و سینهێانا.
– خوهینهو؟ وهتمه پیدان ههر ئاگرێگ بکهینهو پهڕ داوان خوهدان گرێ، بخوهن له وهرێیهو، ئاخر ئاقبهت زاڵم لێواسه،
رۊ کهمهو داوڵهیل:
– ئهێ ئاڵا ههڵگرهیل ڕێ رهزگاری ، پاسهوانهیل ئازادی، پێشهنگهێل [۲۰] شادی و برایهتی، ئـۊێه ماێهێ شانازی نهسڵ بانانین، یهلا، زۊ کهن، زۊ ، دهی تیرکهمانهگان دهرارن، پڕ دهڵقێ باێهم کووهو کردمه ها له پاێ کوڵاگه، له جی سان کهڵک لێ وهر بگرن [۲۱] ، دهرفهت پێیان نێیهن، با نهدهرچن. تا قڕێیان ناوردینهئهو دۊا نهکیشین، بووتگێیان بووڕنهو نهگ جارێ ترهک سهر بهرزهو کهن.
داوڵێگ چووه شوون دهڵق پڕ له باێهم، دۊیاێ کهمێ ههڵگردێدهو باێهم فەرهێ لهو ناوه ههڵڕشنێ، ههر کهس وه ڵاێگا ههڵامات بهێ تاگهر خوهێیان وه گومهیلێ لهو موهۆماته تهێار [۲۲] بکهن، دانهیل باێهم ههچۊ گولهێگ بنریهێدنه ناو خهزانهێ تفهنگ نریهێدنه ناو ناوهتیرکهوان یهکه یهکه دهرچن، نیشنه رۊ دڵ و سینهی ئهو قیژقڕهو قهڵابازڵهیله، تاگهر تووڵه چهن ساڵ بێ هورمهتی و زڵم و زوورێگ له لاێهن ئهو بێ باوگهیله وه پێیان کریاس بکهنهو، قڕ گشت تیهێرن، دهرفهت ئهو گیر هۊچ کام لێیان نیهکهفێ تاگهر دهر بچوود. پایز و زمسان چوودهو سهر، دارهگان جار ترهک گووش شل کهن تا سروهێ وههاری نهرم نهرم له بن گووشێیان گورانی بچرێدن، داوڵهگان چهوڕێ هاتن پهلهوهریل ڕهنگینێگ هه چۊ سهێرهو قهناری و وهناوکه وسن تا شیرنترین بهسته یانێ عشق و دڵدارێ ئڕاێان بخوهنن، لهش لار زهۊ هۊرده هۊرده گهرما تیهێدو ههڵم لێ هێز گرێ، نهفهس کیشێ، ئاوس بوودن، ئاوس بهرههمهیل تازه هه چۊ دانهیل باێهم ک یهکه یهکه پووس دڕن و چۊزه دهن، له زهۊ سهر درارن، جار ترهک بهرگ رهش جی دهێدهو گیهڵگاێ سهوز ، گوڵ سوور جار ترهک خوهر لیسک زهڕین خوهێ داخهێده مل وڵاتا
==========
۱ : آرامش
۲ : عزیزان
۳ : حاکمیت
۴ : جبهه
۵ : گسترش
۶ : مغز
۷ : نیرو – قدرت
۸ : ترک – شکاف
۹ : ماهر – باتجربه
۱۰ : محافظت
۱۱ : سپر
۱۲ : هدف
۱۳ : تار
۱۴: امید
۱۵ : جوانه
۱۶ : آینده
۱۷ : هجوم
۱۸ : تاریخ
۱۹ : یورش
۲۰ : پیش قراول
۲۱ : استفاده کردن
۲۲ مجهز