سلام و تشکر از وقتی که در اختیار ما گذاشتید
سلامت باشید . درود بر شما عزیزان
آقای قلخانی فعالیت هنریتان را از کی و چگونه آغاز نمودید ؟
فعالیت هنری را بصورت مبتدی در دوران دبستان در سال ۱۳۶۵ آغاز و با اجراهای مکرر در دوران راهنمایی و دبیرستان آغاز کردم
با توجه به اینکه موسیقی بخشی از آیین شما میباشد، این امر تا چه حد توانسته است در پیشرفت شما موثر باشد ؟
با توجه به اینکه ساز تخصصی بنده تنبور یارسان میباشد فعالیت حرفه ای را در سال ۶۹ – ۷۰ شروع نمودم و اگر پیشرفتی داشته ام از مرحمت این ساز مقدس بوده و سابقه هنریم را مدیون این ساز مقدس میدانم
از نحوه شکل گیری گروه سرانه و هدف از تشکیل آن برای خواننده گان ما توضیح دهید
همیشه در این فکر بودم که یک فستیوال را در غرب کشور به میزبانی سرپل ذهاب طراحی و اجرا کنم، در سال ۱۳۹۰ دور اول را بصورت استانی و دور دوم جشنواره به صورت منطقه ای و با استقبال کشوری برگگزار شد و بعد از اجرایی شدن جشنواره و ارسال فراخوان جشنواره اول متاسفانه از سرپل ذهاب گروهی فعال حضور پیدا نکرد ( گروه دالاهو خود درگیر داوری و امور اجرایی جشنواره بود ) . لازم بود در شهر باستانی سرپل ذهاب یک گروه حضور داشته باشد که بنده نیز به منظور ارج نهادن به فرهنگ غنی منطقه و همچنین تشویق و ترغیب جوانان گروهی ۱۳ نفره را تشکیل دادم که بیشتر اعضای آن از حضور خانم ها بود و شاید از نظر تعداد در سطح استان بی نظیر و در سرپل ذهاب اولین گروه حرفه ای و رسمی بود . و در حال حاضر اعضای گروه ده نفر میباشند . سیروس علیپور ( تنبور ) – یوسف حیدری ( تار ) – رضا بادامی (دیوان ) – سارا گلمرادی (عود ) – مرتضی علیپور ( تنبور ) – یونس حیدری ( تنبور ) – حامد تاری پور ( خواننده ) – ملیحه مرادی ( قیچک ) – کاوه فتاحی ( ضرب زورخانه، تنبک و شاهنامه خوان ) البته شاهنامه کردی
هدف از شکل گیری گروه سرانه در درجه اول ارج نهادن به فرهنگ غنی منطقه و در درجه دوم ایجاد دریچه ی امیدی برای خانم های هنرمند که متاسفانه کمتر به آنها توجه شده است ونهایتا رسیدن به موسیقی ناب، پاک و تاثیر گذار بر جامعه
جناب قلخانی نزد کدامیک از اساتید تنبور کسب تجربه نموده اید ؟
بطور مستقیم افتخار شاگردی نزد هیچ یک از اساتید را نداشته ام ولی دورادور پنجه و لحن و آوای اساتید را لمس کرده و از تجربیاتشان بهره برده ام
شما برای شناساندن هر چه بیشتر این بخش از موسیقی کردی چه اقداماتی انجام داده اید ؟
بنده بعنوان یک نوازنده و آهنگساز گام کوچکی در این راه برداشته ام بطور مثال ضبط و ثبت مقامات تنبور بصورت زنده در دهه هفتاد شمسی ، اجرای کنسرت ملی و بین المللی و تدریس موسیقی ، داوری و مدیریت جشنواره های مختلف از جمله مدیر اجرایی ۲ دور جشنواره استانی و منطقه ای مرزداران غیور در سه بخش مقامی ، محلی و سنتی و تشکیل گروه های جوان موسیقی
آقای قلخانی شما در گروه های موسیقی دیگری از جمله گروه تنبور نوازان دالاهو حضور داشته اید ، نحوه فعالیتتان در ان گروه چگونه بوده است ؟
گروه دالاهو با حضور برادران بزرگوار امیریان ، فرخ یادگاری و بنده فعالیت حرفه ای خود را در سال ۱۳۷۰ آغاز نمود و در جشنواره های مختلفی شرکت کرد و هرکدام از اعضای گروه بسته به نوع اجرا وظیفه ای را برعهده داشتند .
چرا فعالیت گروه دالاهو به نسبت ظرفیت های آن کم شده است ؟
از ابتدایفعالیتهای گروه دالاهو تا کنون تمام هزینه های آن از جمله هزینه ساخت کلیپ های صوتی و تصویری توسط اعضای گروه تامین شده و تمام آثار بصورت رایگان در اختیار شهروندان قرار گرفته است و همچنین اعضای گروه با حفظ حرمت، مقامات تنبور را اجرا کرده و میکنند و در حال حاضر نیز بیشتر در امر آموزش و تدریس مشغول فعالیت هستند .همچنین گروه دالاهو در اجراهای خاصی شرکت میکند که در آن شان و منزلت تنبور و مقامهای آن حفظ شود و هیچ وقت با آن بصورت تجاری برخورد نکرده است .
شما به کار آهنگ سازی هم مشغولید ، برای این کار تا چه حد از مقامها و ملودی های سایر حوزه های موسیقی کردی بهره میگیرید ؟
هنگسازی های بنده بیشتر از شعر و احساس خودم وجامعه الهام گرفته و حد و مرزی برای این کار قائل نیستم و از مقامها نیز استفاده میکنم .
مثلا اگر موسیقی بومی پاکستان و یا موسیقی پاپ امروزی به من حسی را ادا کند تجربه را میگیرم و از ان استفاده میکنم
نظرتان در مورد ارتباط بین مقامهای هوره و تنبور چیست ؟
بین هوره و مقامهای تنبور رابطه بسیار نزدیکی وجود دارد . اشعار هوره در ابتدا مذهبی بوده و با گذشت زمان اشعار مجازی به وارد میشود و همچنین ۷۲ مقام تنبور نیز کاملا مذهبی است و تحریرهای هوره و مقامهای تنبور بسیار به هم نزدیک است .
در مناطق مختلف خاور میانه شکلهای متفاوتی از ساز تنبور از نظر شکل ظاهری و اندازه وجود دارد به نظر شما کدامیک از آنها اصالت خود را بیشتر حفظ کرده است ؟
قدمت ساز تنبور طبق متون کهن و تاریخی و نیز کاوشهای باستان شناسی بهبیش از شش هزار سال میرسد و در بیشتر ملل ها این ساز با نامهای مختلف شناخته شده است . مثلا با نامهای : چگور – تن پولا – تمپور – دیوانی – دومبرا – تمیره و …..
در کشورهای یونان – عراق – ترکیه – چین – ایتالیا – آذربایجان – ارمنستان – سوریه و ایران این ساز باستانی دیده و نواخته میشود . و دوتار فرانسوی ، چگور ترکی و سه تار ایرانی از تنبور مشتق شده است . به نظر من اصالت تنبور کردی یا تنبور یارسان بیشتر از سایر مناطق است . با چند استدلال بیان میکنم
شکل ظاهری : با توجه به کاوشهای باستان شناسی در شوش دانیال و طاق وسان و دیگر مناطق و مشاهده تنبور امروزی (مناطق کرد نشین ) تشابه شکلی نزدیکتری احساس میگردد
شکل پرده بندی : شکل پرده بندی در تنیور کردی یا یارسان بسیار ساده و کمتر از دیگر سازهای مناطق مختلف میباشد
تقدس : با توجه به مقدس بودن این ساز و حفظ حرمت طرزها و لاوچ ها ( مقامات و گوشه ها ) یارسانیان بر این اعتقاد دارند که این ساز از نظر شکل پرده بندی و سیم و کوک تغییری در آن ایجاد نشود . با این تفاسیر میتوان به کهن بودن و قدیمی بودن ( حفظ اصالت ) این ساز با ساز تنبور سایر مناطق جهان پی برد و به صراحت گفت تنبورهای سایر مناطق از تنبور مناطق کرد نشین مشتق شده و تنبور مادر سازهای مضرابی است .
